Türkiye İMSAD yapı kesimi ve iktisat etrafları tarafından dikkatle izlenen Aylık Kesim Raporu nun eylül Aşağıdudullu Escort Bayan ayı sonuçlarını açıkladı Rapora nazaran yılın ikinci çeyreğinde üretim yüzde 2 1 oranında arttı Temmuz ayında ise geçen yılın tıpkı ayına nazaran üretim yüzde 7 3 geriledi Temmuz ayında uzun Aşağıdudullu Escort resmi tatiller nedeniyle çalışma gün sayısının değerli ölçüde azalması gerilemede tesirli oldu 2018 yılından bu yana yüzde 20 küçülen inşaat bölümü Yeni Orta Vadeli Program amaçlarının açıklanmasıyla kritik bir rol Escort Aşağıdudullu üstlenirken 2028 yılında tamamlanacak olan Sosyal Konut Projesi nin bölüme tesirlerinin yıllara yayılması bekleniyor
İnşaat materyali kesiminin çatı kuruluşu Türkiye İMSAD tarafından hazırlanan Aylık Dal Raporu nun eylül ayı sonuçları açıklandı Raporda şu tespitler yer aldı
2022 yılı birinci çeyreğinde yüzde 4 4 artış gösteren inşaat materyalleri sanayi üretimi ikinci çeyreğin birinci ayı olan nisanda yüzde 2 8 mayısta yüzde 3 5 büyüdü Haziran ayında ise inşaat gereçleri sanayi üretiminde değişiklik yaşanmadı Böylelikle ikinci çeyrekte üretim artışı yüzde 2 1 oranında gerçekleşti
Uzun resmi tatiller nedeniyle çalışma gün sayısının kıymetli ölçüde azaldığı temmuz ayında ise üretim geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 7 3 geriledi Böylelikle üretim 2022 yılında birinci sefer aylık olarak düştü İnşaat materyallerine yönelik iç talep temmuz ayında zayıflarken dış talepte de yavaşlama belirginleşmeye başladı
2022 yılında üretim alt kesimlerde farklı değişimler gösterdi Yılın birinci yedi ayında 12 alt kesimde üretim geçen yıla nazaran artarken 10 alt bölümde düştü
Yılın birinci yedi ayında en yüksek üretim artışı yüzde 31 5 ile seramik kaplama materyallerinde yüzde 21 1 ile birleştirilmiş parke ve yer döşemelerinde yüzde 19 9 ile plastik inşaat gereçlerinde ve yüzde 18 4 ile seramik sıhhat gereçlerinde gerçekleşti Düz cam ve yalıtım camı üretimi yüzde 15 6 demir çelikten çubuk ve profiller üretimi yüzde 11 7 yükseldi Buna rağmen yılın birinci yedi aylık periyodunda tuğla ve kiremit üretiminde yüzde 16 9 demir çelik radyatörler üretiminde yüzde 14 7 ve çimento ve betondan eşyalar üretiminde ise yüzde 7 5 gerileme kaydedildi
İnşaat bölümü 2018 yılından bu yana yüzde 20 küçüldü
Mutlak büyüklüğü 2018 yılından bu yana daralan inşaat dalı çeyrek periyotlardaki mevsimsel artışlar dışarıda bırakıldığında genel olarak küçüldü Bu küçülme doğal olarak yurtiçindeki inşaat gereçleri pazarının da daralması manasına geliyor
TÜİK in 2018 yılı başında GSYİH hesaplama usulünü güncellemesi sonucu GSYİH büyüklüğü gerçek olarak yüzde 10 kadar üst taraflı revize edilmişti Bu güncelleme içinde en çok farklılaşan öne çıkan dal inşaat dalı oldu 1998 bazlı eski seride GSYİH içindeki hissesi 2015 te yüzde 4 ün biraz üzerinde olan inşaat dalı yeni seride yüzde 8 in üzerine yükseldi İnşaat bölümündeki kayıt dışı kalan işlerin de dal büyüklüğüne dahil edildiği biçiminde açıklanan üst taraflı güncellemenin tek başına dörtte birinden fazlası yüzde 27 6 inşaat kesiminin üretim artışından kaynaklandı İnşaat kesimi güncelleme yapılan tarihten bu yana açıklanan büyüme dataları içinde ekonomik ve sektörel nedenlerin de tesiriyle gerileme eğilimi içinde bulunuyor Lakin bilhassa inşaat materyalleri endüstrisindeki tıpkı devir üretim artışları ile karşılaştırılarak değerlendirildiğinde inşaat kesimindeki gerileme alandaki gelişmelerden farklılık gösteriyor
İnşaat kesimi 2019 yılındaki ekonomik dengeleme sürecinde ve 2020 yılı birinci yarısında pandemi tesirleri ile daraldı 2017 yılından bu yana geri kalan periyotlarda ise 2020 yılı ikinci yarısı ve 2021 yılında faaliyetlerde artışlar yaşandı Lakin bu artışlar büyüme bilgilerine yansımadı 2018 yılının birinci yarısı ile 2022 yılı birinci yarısı TÜİK zincirleme endeks bilgileri karşılaştırıldığında inşaat dalının yüzde 20 küçüldüğü görülüyor
Yeni Orta Vadeli Program amaçlarına ulaşılmasında inşaat dalının rolü önemli
2023 yılı büyüme amacını yüzde 5 olarak belirleyen Orta Vadeli Program ın bu amacına ulaşması için iç talebin daha çok katkısı gerekiyor Öte yandan global iktisatta yavaşlama ve resesyon şartları kelam konusu 2023 yılında ihracatın büyümeye katkısı 0 8 puan olarak öngörülürken 4 2 puanın iç talepten gelmesi bekleniyor İç talebin değerli ögelerinden özel tüketim harcamalarının yüzde 3 9 büyüyeceği kestirim ediliyor Bu beklentiler ışığında iç talebe dayalı büyümenin kıymetli bir ögesi olan inşaat bölümünün önümüzdeki devirde desteklenmesi bekleniyor
İnşaat dalında büyümeyi inşaat yatırımları ve harcamaları belirliyor İnşaat yatırımları kamu ve özel bölüm sabit sermaye yatırımları içinde makine ve teçhizat yatırımları ve maddi olmayan faal yatırımları ile birlikte yer alıyor Orta Vadeli Program da detayı verilmeden kamu ve özel kesim yatırımlarındaki büyüme beklentilerine de yer verildi Buna nazaran özel yatırım harcamalarının 2022 yılında yüzde 3 7 2023 yılında ise yüzde 4 5 artması bekleniyor Ekonomik yavaşlama ve talep tesiri dikkate alındığında özel bölümün makine ve teçhizat yatırımlarındaki büyümenin yüzde 3 4 arasında inşaat yatırımlarındaki büyümenin ise yüzde 4 5 seviyelerinde gerçekleşeceği kestirim ediliyor Bu büyüme durağan bir büyüme olarak görülürken yüksek maliyetler ve finansmana erişimdeki sıkışıklığın özel dalın inşaat yatırımlarını 2023 yılında sınırlaması bekleniyor Gerçekten 2022 yılı birinci yarısında alınan yapı ruhsatlarındaki yüzde 20 gerileme de 2023 yılında zayıf bir özel kesim inşaat harcamasını işaret ediyor
Büyük ölçüde inşaat yatırımları olarak gerçekleşen 2022 yılında yüzde 2 7 büyüyen kamu yatırım harcamalarının programa nazaran 2023 yılında yüzde 1 artması hedefleniyor Bu maksat kamu yatırım harcamalarında değerli bir yavaşlama olacağına işaret ediyor 2023 yılında kamu yatırımları büyüklüğü 315 8 milyar TL olarak hesaplanırken kamu bütçesinin büyük kısmının kur muhafazalı mevduat vb üzere uygulamalara kaynak sağlama tarafında kullanılacağı iddia ediliyor
Öte yandan 2023 yılı yatırım programı hazırlıkları ile ilgili olarak yayınlanan genelgede programa yeni proje alınmayacağı açıklanırken harcamaların devam eden projeler için yapılacağı vurgulandı Bu durum kıymetli bir yatırım sınırlaması getirirken en yüksek yatırım alanının da sıhhat bölümünde olacağına işaret ediyor
2023 yılında kamunun inşaat kesimine takviye sağlayabileceği en kıymetli proje olan 500 bin konut 50 bin işyeri ve arsayı kapsayan Toplumsal Konut Projesi 2028 yılı sonunda tamamlanacağından dala tesirleri yıllara yayılarak hissedilecek Bu süreçte TOKİ tarafından yaptırılacak olan bu konut ve işyerleri için finansman çok kıymetli olacak Kamunun proje için birinci evrede 16 milyar TL ayırdığı göz önünde bulundurulduğunda müteahhitlerin kendi finansman imkanları ile bu büyüklükteki inşaatı tamamlaması güç görünürken projenin hayli yavaş ilerleyeceği iddia ediliyor Bu nedenlerle projenin 2023 yılında inşaat materyalleri sanayine dayanağının sonlu kalması bekleniyor
