Küresel mali piyasalarda risk iştahı ABD enflasyon verisi akabinde düşmeye devam ediyor. FED’in önümüzdeki hafta faiz oranın en az 75 baz puan artıracağına yönelik inanışların tetiklediği riskten kaçış sürecine paralel dolar geniş bantta bedel kazanmaya devam ederken, çabucak hemen her finansal enstrüman kümesinde değişen oranlarda erozyon yaşanıyor.
Küresel iktisadın hızlı bir biçimde resesyon fiyatlamasına uygun hareket etmeye devam ettiğini görüyoruz. Biraz müsadenizle mevzuyu açmaya çalışalım. Vadeli süreç fiyatları, FED’in önümüzdeki altı ay içinde faiz oranlarını %2,25-2,50 düzeyinden %4,25-4,50’ye yükseltmesini fiyatlıyor (ima ediyor). Bu da hâliyle borç alanlar ve iktisadın geneli için pek de uygun bir haber değil. ABD Hazine getiri eğrisi, son 42 yılın en çok bilakis dönmüş (inverted – 2 yıllık getirinin 10 yıllık getirinin üzerine yükselmesi -) formu ile beklenen resesyonu âdeta resmediyor. Daha kolay bir anlatımla, randıman eğrisinin ters bir hâl alması, FED’in uçağı yumuşak bir formda yere indirmekte çok zorlanacağını gösteriyor. Chicago FED’e nazaran, faiz oranlarının hızlı bir halde artırılması ve beraberinde niceliksel sıkılaştırmanın da başlaması, finansal şartları, son on yılı aşkın bir müddetin en süratli oranında sıkılaşıyor. ABD pay senedi endeksleri, yavaşlayan iktisadın gelir yaratmakta zorlanacağını fiyatlayarak 2022 yılında pek de optimist bir tablo sunmuyor. Mesela, ağır ekipman üreticisi Caterpillar (sene başına nazaran %12), küresel çapta ve geniş bir bantta üretici olan 3M Corporation (sene başına nazaran %35) ekonomik yavaşlama ile tutarlı sert bir gerileme kaydediyor. Global ticaret döngüsünü izleyen Güney Kore borsası (KOSPI-100 endeksi), geçen yılın tıpkı devrine nazaran %23’ten fazla düştü. Global risk iştahının değerli göstergesi pozisyonunda olan Japon Yeni, dolar karşısında son 24 yılın en kıymetsiz düzeyine gerilemesi akabinde, bir başka değerli gösterge olan Çin Yuanı da, dolar karşısında 2020’den bu yana birinci kere 7’li düzeylere ulaşarak piyasa korkularını yansıttı.
Tüm bunları birleştirip iğne deliğinden geçirdiğimizde, doların sepet bazında pahasını gösteren DXY, 1984 yılından bu yana en âlâ yılını yaşarken, fiyatı dolar ile kote edilen varlıklarda ise âdeta erozyon eğilimi hâkim. Türk beşerinin yatırım ruhuna en çok hitap eden enstrümanlar ortasında akla birinci gelen altın bu sabah 1,660 dolar düzeyine geriledi! Teknik bir bakış açısıyla, son 27 aydır korunan yatay takviye pozisyonunda 1,685 dolar düzeyinin dün süratle aşağıya geçilmesi, beraberinde daha büyük bir düşüşü getirebileceğini paylaşmıştık. Haftalık kapanışının da kıymet arz eden teknik düzeyin altında olması durumunda, daha da aşağıda 1,600 dolar düzeyini hedefleyeceğiz. Benzeri bir halde, petrolün varil fiyatı bu sabah değerli bir teknik düzey olarak gördüğümüz ve devamlı altını çizdiğimiz 92 doların altına sarktı. Haftalık kapanışın müsade etmesi durumunda, daha da aşağı 78 dolar düzeyine kadar büyük bir boşluk bizleri bekliyor.
Yurtdışında hava pek de optimist sayılmazken, içeride, dinamikleri bozulan döviz ve tahvil piyasasından sonra sahne sırası bu sefer de pay senedi piyasasına geldi. Bilhassa banka paylarında son 3 gündür yaşanan sarsıntının devam ettiğini görüyoruz. Bankacılık endeksi (XBANK) dünkü günü de %10 düşüşle tamamlayarak son 3 günlük kayıp düzeyini (tepeden) neredeyse %29’a taşıdı. Her ne kadar son 41 iş gününde yaşanan yükselişin ‘vahşi’ bir hâl aldığını ve %166 düzeyinde olduğunu göz gerisi etmesek de, dün açıklanan TCMB menkul değer istatistiklerine nazaran yükselişin yabancı alımı ile desteklenmediğini bir kere daha görmüş olduk (bakınız grafik)! Bu durumda, vadeli piyasalardaki yüksek kaldıraçlı konumlar nedeniyle haftalardır devam eden yükseliş akabinde yaşanan sert düşüşün -teminat tamamlama yükümlülüğü nedeniyle- devam edebileceğini düşünüyoruz. Teknik mânâda XBANK endeksinde zirve ile taban ortasının %50 düzeltme düzeyi olan 3,510 düzeyinin hedeflenebileceğini öngörüyoruz. Literatüre geçecek boyutta günleri âdeta bir fiil deneyim ediyoruz.
Gözler pay senetlerinde olsa da, USDTRY kuru dün 18,2725 düzeyini test ederek bu yılın en yüksek düzeyine ulaştı. TCMB’nin yüksek faizli ticari kredilere karşı menkul değer tesis etme mecburiliği akabinde ticari kredi faiz oranlarında gerileme 9 Eylül haftasında da devam ederken (bakınız grafik), son 3 ayda 2 ve 10 yıllık gösterge devlet tahvillerinin faizi neredeyse 14 puan gerilediğini görüyoruz. Enflasyonun şimdi zirve yapmadığı düşünülürse, tahvil faizlerinde yaşanan anomaliyi de anlatmakta zorluk yaşıyoruz.
Rusya-Ukrayna savaşı ve Çin-Tayvan tansiyonu nedeniyle yakından takip edilen Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesinde, İran’a tam üyelik verilmesine ait mutabakat zaptı imzalandı. Türkiye’nin 2012’den beri diyalog ortağı olduğu Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi’ne birinci kere Cumhurbaşkanlığı seviyesinde iştirak sağladı. Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan tepe kapsamında Rusya başkanı Putin ve Çin Devlet Lideri Xi ile görüşecek. Haber başlıklarını yakından takip edeceğiz.
ABD Hazinesi, Mir ödeme sisteminin Rusya dışında kullanımına yönelik yaptırımların uygulanmasına müsaade verdi. ABD Hazine Bakanlığı’nın Yabancı Varlıklar Denetim Ofisi (OFAC), “Mir kart sistemi kullanılarak Rusya Federasyonu’na karşı uygulanan yaptırımları aşma teşebbüslerine karşılık vermeye hazır olduğunu” açıkladı. Dün İngiliz Financial Times gazetesinin haberine nazaran, ABD ve Avrupa Birliği (AB), Rusya’nın Türkiye’de yaptırımları ihlal edeceği bir yer kazanabileceğinden duyduğu kaygı nedeniyle baskıyı artırmayı değerlendirdiği tarafında haberi BloombergHT’de okumuştuk. Son devirlerde ivme kazanan Rusya – Türkiye dirsek temasına bu çerçeveden de dikkatle yaklaşmak gerekiyor!
ABD borsaları dün geceyi de %1’in üzerinde düşüşle tamamlayarak son iki ayın en düşük düzeyine geriledi. Sabah saatlerinde Pasifiğin başka ucunda da hâkin renk kırmızı. Gösterge endeks Tokyo ve Şanghay borsası %1 aşağıda süreç görüyor. Mali piyasalar haftaya Çarşamba günü sonuçlanacak FED toplantısında kadar temkinli ve sevimsiz seyirlerini koruyacağını düşünüyoruz. Mali piyasaların gündeminde bugün içerde TCMB piyasa iştirakçileri anketi, dışarıda ise İngiltere’de perakende satışlar, Euro Bölgesi enflasyonu, ABD tüketici itimat endeksi ve Rusya Merkez Bankası faiz toplantısı takip edilebilir.
iktisatbank.com