Her şeyden evvel Siddartha dinlemeyi dingin bir kalple ve açık bir ruhla tutkusuz isteksiz yargısız Escort Bayan fikirsiz dinlemeyi ırmaktan öğrendi
Siddhartha Herman Hesse
Sene başından bu yana üstüne basa basa vurguladığımız üzere gelişmiş ülkelerde ayı piyasası ve enflasyonun global çapta beklentileri aşmasını bekliyorduk Bununla birlikte merkez Bayan escort bankalarının başta FED olmak üzere şahince aksiyon ve telaffuzlara evrilmesini öngörüyorduk Bu etkenler nedeniyle dolar DXY endeksi bazında son 20 yılın doruğunu gördü ki şu anki konjonktürde bir yanda DXY escort öteki yanda öteki varlık sınıfları mevcut üzere düşünebiliriz
Bu noktadan sonra ekonomik yavaşlamanın da hem bizde hem global manada piyasalarda daha fazla gündemine gelmesini bekliyoruz Ekonomilerin son durağı stagflasyon halindeki eskort görüşümüz de değişmedi Hasebiyle volatilitenin devam etmesini bekliyoruz ki yatırımcıların bu tip devirlerde serinkanlı ve rasyonel hareket etmesi epey ehemmiyet kazanıyor
Ağustos ortasına kadar beklediğimiz yükseliş gerçekleşti ve iddia ettiğimiz eskort bayan üzere akabinde düşüş geldi Bu düşüş Haziran tabanlarına kadar ulaşır formundaki niyetimizi de daha evvel paylaşmıştık oralara da çok yaklaştık Bundan sonra piyasalarda Ekim ayında en azından süreksiz bir taban ve birkaç hafta hatta tahminen birkaç ay sürecek bir yükseliş göreceğimizi düşünüyoruz
Su kaynaklarının geleceği hakkında telaşlı olmamız gerekiyor Birçok bölgesel ulusal ve global modeller
gelecekteki su mevcudiyetini inceledi Farklı derecelerde gerçekleşen global ısınma en berbat durum senaryoları ve varsayımları altında genel olarak berbatlaşan görünümü sunuyor Halihazırda su kıtlığı potansiyeli taşıyan kimi ırmak havzalarında daha fazla bozulma görülebilir
Vaclav Smil How the World Really Works The Science Behind How We Got Here and Where We re Going isimli son kitabında bunlardan tahminen de en değerlilerinin Türkiye ve Irak ın Dicle Fırat Çin in Huang He ırmakları olduğunu belirtiyor
Bugünkü güç ve besin krizlerinin kaynağı olarak Rusya Ukrayna savaşı gösterilse de aslında o husus pek de o denli değil Bahisle ilgili çok konuşulmak istenmeyen daha derin yapısal problemler olduğunu söyleyebiliriz
Nehirler gezegenin atardamarlarıdır ve taşıdıkları tatlı su yalnızca biyolojik hayat için değil tıpkı vakitte dünya ekonomileri için de hayati kıymet taşır Bu nedenle tarihler boyunca birçok kent ve topluluk ile ziraî üretim ve sanayi bölgelerinin çoğunluğu ırmaklar ve göller üzerinde yahut yakınında yer alır
Son periyotta kendini daha da aşikâr eden iklim krizi global yağış döngülerini değiştirdi Birçok insanın yaşadığı ve dünyadaki besinin büyük kısmının yetiştirildiği her iki yarım kürenin orta enlemleri giderek daha kuru hale geliyor Bu global hidrolojik döngünün bozulması yükselen sıcaklıklarla birlikte uzun vadeli artık geri döndürülemez bir eğilim haline geldi En son iklim modellemeleri 2050 yılına kadar dünya net sıfır karbon emisyonuna ulaşsa bile ki bu neredeyse imkansız orta enlemlerin önümüzdeki on yıllarda daha kuru hale geleceğini ve çok kuraklıklara dayanacağını gösteriyor
Kuraklığın tek nedeni yağış eksikliği değil tıpkı vakitte istikrarının de bozulmuş olması Hava sıcaklıkları arttıkça suyun buharlaşma suratı artar Nature Communications isimli bilimsel mecmuadaki bir araştırmaya nazaran global olarak buharlaşma oranı 1 42 milyondan fazla göl ve rezervuardan alınan datalara dayanarak 1985 ten bu yana ortalama yüzde 58 arttı Bunun tarım ve genel olarak su kaynakları idaresi ve hidroelektrik açısından çok kıymetli tesirleri var
İspanya Fransa ve İtalya daki birtakım ırmakların neredeyse kurumasıyla ırmak akışları ortalama üçte bir oranında azaldı ABD de de global hidrolojik döngüdeki bozulmanın tesirleri yaşanıyor ABD nin en az yarısı kuraklık içinde İklim değişikliğinin bir sonucu olarak Batı Amerika nın birçoklarında hidroelektrik üretimi azaldı Kayıtlardaki en sıcak üçüncü ay olan Temmuz un bir sonucu olarak artan soğutma talebiyle birlikte ABD daha az hidroelektrik ve rekor seviyede gaz yakıtlı elektrik üretimi gördü Yıllık hidroelektirik üretiminde çok kıymetli bir yeri olan Colorado Irmağı Havzası kuraklıktan en fazla etkilenen bölge oldu Mead Gölü ve Powell Gölü nün devasa rezervuarlarındaki su düzeyleri elektrik üretimini yarı yarıya azaltarak tarihi düşük düzeylere ulaştı Yazın Mead Gölü Hoover Barajı nın elektrik üretemeyeceği bir düzeye yaklaştı
Benzer sıkıntılar Çin Hindistan ve Güneydoğu Asya nın birtakım bölgeleri için de geçerli Nature Climate Change deki araştırma Asya nın su kulesinin yaklaşık iki milyar beşere su sağlayan Tibet Platosu 2050 2060 yılına kadar çökeceğini gösteriyor Karbon emisyonlarının kesilmemesi aşağı havza bölgelerinde yaklaşık yüzde 100 su mevcudiyeti kaybına neden olacak
Bazı bölgelerde selller öteki yerlerde kalıcı kuraklık önümüzdeki on yıllarda en büyük sıkıntıların başında yer alacak
Nijerya daki seller bu yıl en az 300 kişinin vefatına yol açtı Şiddetli yağışlar ve Kamerun daki bir barajdan gelen fazla suyun 14 Nijerya eyaletini etkileyecek düzeydeki tesirleri nedeniyle durumun daha da kötüleşebileceği kestirim ediliyor
Reuters in haberine nazaran yağışlı dönemin başlangıcından bu yana 100 000 den fazla kişinin sel nedeniyle yerinden ayrılmak zorunda kalarak şu anda süreksiz barınaklarda yaşıyor
Gezegenimizin iklim değişikliğiyle yok olmasına gerçek adım adım yaklaşırken uyurgezerliğimize son verelim Bugün Pakistan Yarın birebiri senin ülkende olabilir
BM Genel Sekreteri António Guterres
Pakistan da 30 milyondan fazla insan haftalarca süren ve kimi yerlerde olağanın yüzde 700 üzerinde gerçekleşen yağışların sonucu olarak ülkenin şimdiye kadarki en makûs selinden etkilendi Erken kestirimlere nazaran ülkenin üçte biri sular altında bir milyondan fazla mesken yıkıldı yahut hasar gördü binlerce kilometre yol ve 17 500 okul hasar gördü Sel nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı resmi sayılara nazaran şu anda binin üzerinde fakat muhtemelen daha yüksek olacak
Dünyanın en büyük daima sulama sistemini oluşturan kanallar ve küçük barajlardan oluşan devasa ağı su hacminin altında eziliyor Yaklaşık dört milyon dönüm ekili alan sular altında Ve kurak bir ülke olmasına karşın Pakistan kıymetli bir besin üreticisi pamuk ve dokuma ihracatçısı Tarım ülkenin GSYİH sının yaklaşık yüzde 25 ini oluşturuyor Bu yılki sel baskınlarının 2010 yılında toplam ekonomik tesiri 43 milyar dolar yahut ülkenin GSYİH sının yaklaşık yüzde 25 ine denk gelen 18 milyon insanın etkilendiği ve 1 7 milyon meskene ziyan veren rekor selden çok daha berbat olduğu kabul ediliyor
Pakistan da ve genel olarak Güney Asya da muson mevsiminde sel ender değil Bununla birlikte bu yıl gibisi görülmemiş çok yağış global hidrolojik döngünün iklim değişikliği kaynaklı bozulmasının bir sonucu Çin in ve Avrupa nın bu yaz yaşadığı tarihi kuraklıklar batı ABD deki mega kuraklık ise hidrolojik bozulma madalyonun diğer
yüzü
Güney Asya nın muson mevsimi boyunca yağış yoğunluğu son yıllarda arttı Yeni araştırmalara nazaran çok yağışlı muson mevsimleri önümüzdeki on yıllarda on milyonlarca kişinin sosyo ekonomik ömürleri üzerinde çok çeşitli önemli tesirlerle birlikte 5 ila 8 kat artacak Himalaya bölgesi Bangladeş Pakistan ve orta Hindistan ve batı kıyıları en çok etkilenenler olacak Modellere nazaran bugün Pakistan da olduğu üzere doğrusal olmayan bir formda hızlanan yıkıcı muson mevsimlerinde önemli tesirleri olan değerli bir artış bekleniyor
İklim değişikliği havayı ve okyanusları ısıtıyor Daha sıcak hava daha fazla su yani nem tutabilir Bu nem muson rüzgarları yoluyla karaya taşınıyor ve bu da daha ağır yağışlara neden oluyor La Niña şartları muson rüzgarlarının nem içeriğini daha da artırıyor
Bu ortada ABD Temmuz ayının sonundan bu yana istatistiki olarak bin yılda bir görülen beş sel olayı yaşadı Yani bu istatistiklerin ve meteorologların imkansız olduğunu söyleyecekleri bir şey Örneğin aylarca süren çok kurak şartların akabinde Dallas Teksas kenti Ağustos sonunda rekor seviyede yağış aldı ve yıkıcı ani sellere neden oldu Bilim insanlarının kuraklaşma dediği bir süreç olan yeni ve daha kuru bir iklime geçiyor Bu halde devam ederse bölge genel olarak daha sıcak ve daha kurak hale gelecek Böylelikle çöller büyüyecek ırmaklardaki ve göllerdeki su hacimleri küçülecek
Bugün toplum her zamankinden daha fazla su güvenliği beklentilerine bağlı Dünyanın rastgele bir yerindeki bir toplum bu beklentileri karşılayamazsa ne olacağı gezegendeki herkesin geleceğini şekillendirecektir
Giulio Boccaletti Water A Biography
Rusya ve Çin den fazla Batı önderliğindeki liberal sistemin sonu için en büyük tehdit iklim su ve besin krizleri Hayatımızdaki sıkıntıların birçoklarının kaynağında prisoner s dilemma bulunuyor İş birliği kurmak yerine sonunu düşünmeden istikrarsız soluksuz büyüme ve rekabet isteğiyle bezeli oyun teorisi yaklaşımları da tüm temel problemlerin kaynak noktasında Bu nedenle dünyanın şu anki politik durumuna baktığımızda iklim su ve besin problemlerinde bir düzgünleşme olmasını pek mümkün görmüyoruz Tüm bu iyileşmelerin olması için gereken iş birliği tıpkı iktisat ve şirketlerde olduğu üzere farklı paydaşların birbirleriyle oynadığı oyununun sonucu hiçbir vakit olmayacak Acı fakat şu anda gerçeğimiz bu ve bu duruma nazaran tedbirlerimizi almamız gerekiyor
Emtia kümelerinin büyük kısmında arz tarafı yapısal olarak sıkışık Güç ve gübre mevzularını daha evvel işlemiştik Metallerden ise şimdi ayrıntılı olarak bahsetmedik ancak Şili nin bakır üretiminin dörtte birini sağlayan devlet şirketi Codelco nun en son üretim iddialarını 2004 den beri en düşük düzeylerine çekmesi global bakır arzında ağırlaşan darboğazlarla ilgili ipuçları veriyor
Tarım ve gıdayı çok yakından ilgilendiren bir de La Niña dalgası var doğal Bu ayın başlarında dünyanın dört bir yanındaki hava durumu ofisleri üçüncü bir La Niña nın artık neredeyse kesin olacağını kestirim etti Yani üçüncü bir soğuk hava dalgası dünyayı bekliyor ABD İklim Kestirim Merkezi ne nazaran de La Niña şartlarının Kasım ayına kadar devam etme mümkünlüğü yüzde 91 Ocak ayına kadar devam etme bahtı yüzde 80 ve Mart 2023 e kadar devam etme ihtimali ise yüzde 54 Bloomberg de yer alan bir tahlile nazaran dünya 2023 ün sonuna kadar 1 trilyon dolarlık afet zararıyla karşı karşıya kalabilir La Niña çok sel ağır ısı ve şiddetli kuraklık üzere çok hava olaylarıyla alakalıdır Art geriye üç La Niña nın olduğu yıllar 1950 den beri yalnızca iki defa gerçekleşti La Niña nın bilhassa de Asya da pirinç ve global ölçekte ziraî eserler üzerinde arz tarafında daha da problemli bir durum yaratması kelam konusu Öte yandan da bunlara ait talep artmaya devam ediyor
Özetle dünya iktisadı stagflasyona gerçek yelken açmışken dünyanın hidrolojik döngüsünün bozulması değişen hava şartları kuraklık seller gitgide artan yangın dalgaları toprakların randımanlarının bozulması ve ekstrem hava olaylarının daha sık gerçekleşecek olmasına karşı tarım en savunmasız alan ve maalesef orta ve uzun vadede daha yüksek besin fiyatları ufukta gözüküyor
Sen de öğrendin mi o sırrı ırmaktan vakit diye bir şey yok mu yoksa Irmağın tıpkı anda her yerde kaynakta ve ağızda şelalede vapurda akıntıda okyanusta ve dağlarda her yerde ve her vakit olduğunu Geçmişin ya da geleceğin gölgesi değil şimdinin yalnızca onun için var olduğunu
Siddhartha Herman Hesse
Yazar Murat Berk Yapı Kredi Yatırım Baş Stratejisti
ANALİZ ABD İktisadı Resesyona Girer mi
Lehman Brothers sonrası tedirginliğin yeni adresi Credit Suisse
FÖŞ Emre Ballıca ile Dünya İktisadı Sohbeti
