Johnson’un, kabinesinde ve partisinde yaşanan istifalar, başbakanlıkta Covid-19 kısıtlamalarını ihlal eden partiler üzere bir dizi olayın akabinde 7 Temmuz’da istifa etmesi sonrasında ülkede 358 vekili bulunan Muhafazakar Parti’nin, yeni önderini ve başbakanını seçme çalışmaları başladı.
Partinin, başkan seçimi ve başkanın misyondan alınması süreçlerini yürüten organı “1922 Komitesi” Lideri, milletvekili Sir Graham Brady’nin, 11 Temmuz’da yaptığı açıklamaya nazaran, vekillerin aday olmak için en az 20 vekilin takviyesini alması, girecekleri birinci ve sonraki tiplerde ise en az 30 vekilin oyunu alması gerekiyor. Adaylardan en son iki kişi kalana kadar en az oyu alan vekil elenerek seçim tipleri yapılmaya devam edilecek. Seçim tipleri Avam Kamarası’nda yapılıyor.
Sir Brady açıklamasında ayrıyeten, Johnson’ın yerini almak için Hint kökenli eski Maliye Bakanı Rishi Sunak ve Hint kökenli İngiltere ve Galler Başsavcısı Suella Braverman, Nijerya kökenli eski Eşitlikler Bakanı Kemi Badenoch, Irak kökenli milletvekili Nadhim Zahawi, Dışişleri Bakanı Liz Truss, Milletlerarası Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Penny Mordaunt, milletvekili Jeremy Hunt ve milletvekili Tom Tugendhat olmak üzere 8 adayın birinci tıpta yarışacağını duyurdu.
Daha evvel aday olacaklarını açıklayan Pakistan asıllı eski Sıhhat Bakanı Sajid Javid, Ulaştırma Bakanı Grant Shapps ve milletvekili Rehman Chishti de 12 Temmuz da liderlik yarışından çekildiğini kamuoyuyla paylaştı.
HİNT ASILLI SUNAK, 3 ÇEŞİDİ DA ÖNDE TAMAMLADI
Ülkede 13 Temmuz’da yapılan ve en az 30 vekilin oyunun alınması gereken birinci tıp seçiminde eski Bakan Sunak 88 ile en fazla milletvekilinden oy alan aday olurken Mordaunt 67, Truss 50, Badenoch 40, Tugendhat 37 ve Braverman 32 oy aldı.
Sunak’ın istifasının akabinde yerine atanan Maliye Bakanı Nadhim Zahawi ile eski sıhhat bakanlarından Jeremy Hunt ise birinci cinste 30 oy barajını geçemeyerek elendi.
İkinci tıpta ise Hint asıllı Sunak 101 ile en fazla oy alan aday olurken Mordaunt 83, Truss 64, Badenoch 49, Tugendhat 32 oy aldı.
Braverman ise 30 oy barajının altında kalarak 27 oyla liderlik yarışına veda etti.
Sunak ayrıyeten dün yapılan 3 tıp seçiminde 115, Mordaunt 82, Truss 71, Badenoch 58, Tugendhat 31 oy aldı. Tugendhat bu cinste en az oyu aldığı için elendi.
Son durumda göçmen asıllı adaylar Sunak ve Badeenoch ile İngiliz adaylar Mordaunt ve Truss, Muhafazakar Parti liderliği ve başbakanlık koltuğu için yarışıyor.
SUNAK, İNGİLTERE’NİN BİRİNCİ HİNT ASILLI BAŞBAKANI OLABİLİR
Hint asıllı milletvekili Sunak, en çok oyu alarak başbakanlık ve Muhafazakar Parti liderliği yarışını 3 çeşitte da önde tamamladı.
Sunak’ın soyu Hindistan’dan Afrika’ya, Afrika’dan da İngiltere’ye uzanan Hintli göçmenlere dayanıyor. Anne Usha Sunak, Afrika’nın doğusundaki Kenya’da, baba Yashvir Sunak ise Tanzanya’da dünyaya geldi.
Afrika’dan 1960’larda İngiltere’ye göç eden eczacı Usha ve pratisyen tabip Yashvir, bu ülkede tanışarak evlendi. Sunak ailesinin üç çocuğunun en büyüğü olan Rishi Sunak, 1980’de İngiltere’nin Southampton kentinde doğdu.
Üniversite eğitiminin akabinde bankacılık dalında çalışan Sunak, siyasi mesleğine 2015’te Muhafazakar Parti’nin başşehir Londra’ya bağlı Richmond seçim bölgesinden milletvekili seçilerek başladı.
Sunak, 2015’ten bu yana faal siyasette bulunarak 2019-2020 yıllarında Hazine Bakanlığı, 2020’den 5 Temmuz’a kadar da Maliye Bakanlığı yaptı.
Sunak’ın, parti liderliği ve başbakanlık yarışında 3 cinste da yarışı en önde götürmesi, öteden beri başbakanlık koltuğunda Anglo-Sakson kökenli vekillerin bulunduğu İngiltere’de, birinci sefer Hint asıllı bir politiğin başbakan olması ihtimalini doğurdu.
Partinin en genç ve tanınan isimlerinden biri olarak öne çıkan Sunak, seçimi önde tamamlaması durumunda ülkenin birinci beyaz olmayan başbakanı da olacak.
NİJERYA ASILLI KEMİ BADENOCH SON 4 ADAY ARASINDA
Seçim yarışında son 4’e kalan adaylardan biri de Nijerya asıllı Badenoch. Londra’da 1980’de Nijeryalı çift Femi ve Feyi Adegoke’nin kızı olarak dünyaya gelen Badenoch, çocukluk yıllarının birçoklarını ABD’de ve Nijerya’nın Lagos kentinde geçirdi.
İngiltere’ye tekrar 16 yaşında gelen Badenoch, 2005’te Muhafazakar Parti’ye katılarak siyasete atıldı. Evli ve 3 çocuk annesi Badenoch, kimi siyasi başarısızlıkların akabinde 2017’de Muhafazakar Parti’nin en kıymetli organlarından parti başkanlarının seçimi ve misyondan alınması sürecini denetleyen “1922 Komitesi”nde vazifeye getirildi.
Badenoch ayrıyeten Johnson iktidarında Şubat 2020’dan 6 Temmuz’a kadar Eşitsizlikler Bakanı olarak kabinede vazife aldı ve liderlik yarışına katılmak için 6 Temmuz’da misyonundan istifa etti.
SEÇİM CİNSLERİ 21 TEMMUZ’A KADAR DEVAM EDECEK
İngiltere’de adaylar 3 tipi geride bırakırken, seçim çeşitleri iki aday kalana kadar devam edecek. Ülkede en geç 21 Temmuz’a kadar son iki adayın belirlenmesi gerekiyor.
Adayların belirlenmesinin akabinde ülke çapında yaklaşık 160 bin Muhafazakar Parti üyesi, ülkenin yeni başbakanını ve partinin yeni önderini bu iki aday ortasından seçecek.
Oylamanın akabinde Johnson sonrası partinin yeni önderi ve Başbakanlık Konutu 10 Numara’nın yeni sakini 5 Eylül’de açıklanacak.
