Türkiye iktisadında uzunca bir müddettir uygulanan makroekonomik dengesizlikleri artırıcı ve iktisat teorileriyle uyumlu olmayan siyasetlerin enflasyon ve cari istikrar üzere makro büyüklüklere olumsuz yansıması kaçınılmaz formda gerçekleşiyor. Bu gelişmelerin finansal göstergelere yansıması ise ismine makroihtiyati denilen fakat aslında finans kısmı ve gerçek kesime çeşitli dayatmaları escort ankara içeren yan yollarla engellenmeye çalışılıyor.
Bu ise başta mevduat, kredi ve tahvil piyasasındaki faizler olmak üzere birçok piyasa göstergesini gösterge olmaktan çıkarmış durumda. Hasebiyle çıkış imkanı bulan yabancı yatırımcı bir saniye vakit kaybetmiyor.
Nitekim, 2013 yılı ortalarında 82 ve 69 milyar dolar bahçelievler eve gelen escort ile rekor düzeyde bulunan yabancı yatırımcının pay senedi ve devlet tahvili portföyü, temmuz ayı başında 15 ve 2.2 milyar dolar ile rekor düşük düzeylere inmiş durumda. Elbette bu durum kamunun ve ilgili otoritelerinin (TCMB, BDDK ve SPK) hakim olduğu piyasalar için geçerli, Türkiye’nin risk balgat eve gelen escort primini gösteren CDS oranları ve Eurobond faizleri üzere kamunun denetim etmesi mümkün olmayan göstergeler ise yükselişini sürdürüyor.
Default riski var mı?
Geçtiğimiz günlerde CDS oranları 900’e yaklaşarak 2008 global finansal krizindeki düzeylerini aşmış ve Türkiye’nin 2001 krizi sonrası gördüğü düzeylere yaklaşmış durumda. Dikkat batıkent eve gelen escort çeken bu gelişme sonrası, son günlerde bu enstrümanla ilgili bilgi veren birçok makale okuduğunuzu kestirim ettiğimden bu yazının konusu böylesi bir tanıtım olmayacak, niçin bu düzeylere yükseldiğinin nedenlerini de sıralamayacağım. Çünkü, enflasyon ve kuru bu noktaya getiren siyasetler ve mevcut global konjonktür altında diğer bir beşevler eve gelen escort sonuç esasen sürpriz olurdu. Ben daha çok bu fiyatlamanın ne ima ettiğini ve ima ettiği iflas riski (default risk) oranının mevcut dış borç görünümü ile uyumlu olup olmadığına eğilmeye çalışacağım.
(Detaylı finansal bilgilere erişimi kısıtlı okuyucular Türkiye ve öbür ülkelerin CDS oranlarını bu adresten büyükesat eve gelen escort (http://www.worldgovernmentbonds.com/sovereign-cds/) takip edebilir)
Bu sayfadaki sıralamada Türkiye, geçtiğimiz periyotta Eurobond geri ödemelerini gerçekleştiremeyen Rusya’nın (CDS oranı 13.775) çabucak arkasında yer alıyor. Türkiye’nin yeni oranı ise belirli varsayımlar altında geri ödememe riskine verilen olasılığın %15 civarında olduğunu yansıtıyor. Bu oran bir oldukça yüksek olsa çankaya eve gelen escort da, Türkiye’nin dış borç geri ödemelerini gerçekleştirmeye devam edeceğine olan inancın hala daha fazla olduğunu gösteriyor. Birazdan genel çizgileriyle aktaracağım Türkiye’nin önümüzdeki 12 aylık devir içinde karşı karşıya olduğu dış borç geri ödeme tablosundan da görüleceği üzere, sayılar korkutucu büyüklükte olsa da, Türkiye’nin kamu cebeci eve gelen escort dahil her kesitinin geri ödemede ya da yüksek maliyetine katlanarak bu borcu yenilemede başarılı olacağını ben de düşünüyorum.
Son dataya nazaran, Türkiye’nin bir yıl içinde ödenmesi yahut yenilenmesi gereken dış borç fiyatı toplamı 182.3 milyar dolar seviyesinde. Bunun 83.3 milyar dolar ile yüklü çukurambar eve gelen escort yükü bankacılık bölümü (özel bankalar 54.2 ve kamu bankaları 29.1 milyar dolar) üzerinde. Şirketler bölümü geri ödemesi ise 65.7 milyar dolar, lakin bunun yaklaşık %70’i akreditif üzere ithalata ait borçlardan oluşuyor, yani büsbütün iktisadın büyüme dinamikleri ile seyir gösterecek yenilenme riski taşımayan bir büyüklük. Ayrıyeten, demetevler eve gelen escort şirketlerin yaklaşık 5.4 milyar dolar borcu da kendi yurt dışı şubeler ve iştiraklerine ilişkin görünüyor. Geri kalan 29.4 milyar dolar borç geri ödemesi ise TCMB’nin yabancı merkez bankaları ile yaptığı swap mutabakatlarından kaynaklanıyor. TCMB bu borçlanmaları zati kullanmayıp bilançosunda tuttuğundan bu büyüklük de yenileme dikmen eve gelen escort riski taşımamakta.
Türkiye iktisadının 180 milyar doları aşan yıllık dış borç servisi yükümlülüğü ve finanse edilmesi gereken gelecek 12 aylık cari açık beklentisindeki kayda kıymet artışla (yıl sonu 37.7 milyar dolar ve gelecek 12 ayda 24.4 milyar dolar açık beklenmekte) birlikte düşünüldüğünde ortaya çıkacak toplam döviz muhtaçlığı, son günlerde 100 milyar doların altına gerileyen TCMB toplam rezervlerinin bariz üzerinde kalmayı sürdürmekte ve kağıt üzerinde korkutucu bir görünüm sunmaktadır.
Ancak, üstte bahsettiğim detaylar ve bunlara ek olarak, banka ve şirketlerin dış kredi yenilemelerinin tarihî seyrine bakıldığında da, en makûs periyotlarda besbelli gerilese bile dış borç yenileme oranının (bankalar için son 12 aylık periyotta %90.3, kriz periyotları olan 2009’da %45, 2001’de %35 ve 1994’de % 30) sıfırlanmadığı şirketler kısmında ise son 12 aylık devirde %128.1 seviyesinde olduğu izlenmektedir.
CDS yüksek ama…
Bankalar tarafında; bankaların likit döviz cinsi etkinlerinin (efektif, yurt dışı bankalardaki muhabir hesaplar, Eurobond ve yabancı para zarurî karşılıklar toplamı) temmuz ayı başında 128.2 milyar dolara yükseldiği, yani bir yıl içindeki ödemeleri (83.3 milyar dolar) karşılamaya aslında ziyadesiyle kâfi kalacağı görülmektedir. Bu hesaba katmadığım bankaların TCMB’den swap ve döviz depo alacaklarının da 8 Temmuz prestiji ile 38.5 milyar dolar olduğunu belirtelim.
Görüldüğü üzere, mevcut CDS oranları ve ABD faizlerinin yükseldiği düzeyler 5 yıl üzeri vadede Türkiye’nin tüm kesitlerinin dolar cinsi borçlanma maliyetlerini %12 ve üzeri düzeylere taşıyarak dış kaynak akışı açısından çok zorlayıcı bir görünüm sunarken, geçmiş tecrübeler ve yurt içi kesitlerin bu sürece hazırlıklı girmeleri geri ödememe riskinin realize olmayacağını düşündürüyor.
FÖŞ anlattı: Erdoğan, Ekonomik Krizle Tarihe Geçecek
Bloomberg’e konuşan kaynaklar: Rusya, Akkuyu Nükleer Santrali için Türkiye’deki alt kuruluşuna milyarlarca dolar gönderdi
TÜİK Dış Ticaret İstatistiklerini açıkladı: Dış ticaret açığında muazzam genişleme!
