Türkiye nin rezerv düzeyi ile ilgili son vakitlerde çok sayıda soru ile karşılaşıyoruz Tüm bu Escort Şişli sorulara bir çırpıda karşılık vermek için dün KKTC nin resmî tatil olması nedeniyle kapsamlı bir araştırma yapma fırsatı da bulduk Mevzuyu birkaç boyutta ele alacağız
TCMB nin hafta başında yayımladığı Şişli Escort Bayan Mayıs sonuna ait kısa vadeli dış borç istatistikleri dikkatimizi çekti Özgün vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıldan daha kısa mühlet kalan dış borç stoku 182 3 milyar dolar ile tüm vakitlerin Şişli Escort doruğuna yükseldiğini gördük Bunu peşinen bir kenara not edelim
8 Temmuz ile biten haftada TCMB nin brüt döviz rezervleri yaklaşık 0 9 milyar dolar azalışla 58 9 milyar dolar ile son 13 ayın tabanına geriledi Altın rezervleri ise fiyat düşüşü kaynaklı olarak 1 4 milyar dolar gerileyerek 39 8 milyar dolar oldu Böylece toplam brüt döviz ve altın rezervleri 98 7 milyar dolar düzeyine geriledi IMF tarifli net memleketler arası rezervler ise 6 2 milyar dolar ile 20 yılın en düşük seviyesinde açıklandı
Bir ülkenin resmî döviz rezervleri bir gün şayet dış ödeme zorluklarıyla karşılaşılması durumunda merkez bankasının nezaretinde olan ve kullanıma hazır durumdaki dış varlıkları olarak tanımlanabilir Takdir edersiniz ki kullanıma hazır sözü epeyce kritik Üstteki paragraftan da anlaşılacağı üzere TCMB nin brüt döviz 58 9 milyar ve altın 39 8 milyar rezervlerinin toplamı 98 7 milyar dolar düzeyinde olup acil bir durumda kullanılabilir rezervler ise altından çok brüt döviz rezervleridir
Şimdi brüt döviz rezevlerinin de nelerden oluştuğuna bakalım 58 9 milyar doların içinde yaklaşık olarak 22 9 milyar dolar büyüklüğünde yabancı ülke merkez bankaları ile yapılan swap süreçleri 11 7 milyar dolar büyüklüğünde Hazine nin döviz mevduatı bulunuyor her an Hazine ye lazım olabilir IMF nin SDR imkânının da 7 4 milyar dolara tekabül ettiğini ve yalnızca rezervleri güçlendirdiğini not edelim Bu 3 kalemin toplamını brüt rezervlerden düşersek geriye 58 9 22 9 11 7 7 4 16 9 milyar dolar kalıyor
Şimdi tahlilimize başlayalım Elde kalan kullanılabilir dövizin 16 9 milyar dolar olduğunu hesapladığımız nazaran Türkiye nin Mayıs ve Haziran ayında 18 8 milyar dolar dış ticaret açığı verdiğini not ederek manşetimizdeki kuralı hatırlayalım Rezervlerin ülkü ölçüsünü ölçmede kriter olarak IMF Guidotti Greenspan kuralını kullanıyor Kurala nazaran merkez bankasının sahip olduğu brüt döviz rezervleri ve altın rezervlerinin toplamının ülkenin vadesine bir yıl kalmış olan dış yükümlülüklerine eşit olmasını öngören kuraldır Bir yıllık mühlet içerisinde dış yükümlülüklerin yenilenememesi halinde o ülkeye dış kaynak girişinin devam edebilmesi için bu eşitlik değerlidir Bu denklemin sonucunun en az yüzde 100 çıkması gerekiyor Ülkü olan sonuç ise yüzde 150 olarak tanımlanıyor
IMF kritere nazaran brüt döviz ve altın rezervleri 98 7 milyar dolar vadesine 1 yıldan daha kısa müddet kalan dış borç stoku ise 182 3 milyar dolar olduğuna nazaran denklemin sonucu 98 7 182 3 54 Demek ki TCMB nin brüt rezervleri 100 lük en az ihtiyacın epeyce altında bulunuyor Hesaplamayı milletlerarası rezervlerin ithalata nazaran ölçülmesi formunda de uzatabilirdik Aşağıdaki grafikte de kapsamlı bir biçimde görülebileceği üzere TCMB nin brüt döviz rezervleri 58 9 milyar 3 aylık ithalatı 90 6 milyar dolar da karşılamada yetersiz kalıyor Olağan kaidelerde CDS risk priminin kitabi manada ne olduğunu bu bültenin satırlarında sıklıkla ele aldık Geçen hafta 900 düzeyini deviren ve 2008 global kriz periyodunun de ötesine geçen yabancı indinde Türkiye nin risk algısının neden bu kadar yükseldiğini de dolaylı yoldan ele almış olduk
Rezerv yeterlilik sorusuna yanıt verdiğimize nazaran dönelim global mali piyasalara Dün İngiltere de açıklanan Haziran ayı manşet TÜFE enflasyonu 9 4 ile son 40 yılın doruğuna yükseldi Öte yandan Avrupa da artan gaz krizi tasaları İtalya da hükümet krizi ve ABD de 2 yılın tabanında gelen konut satış sayıları hızla yükselen faiz oranları ve rekor seviyede yüksek satış fiyatları bir ölçü moralleri bozdu Karamsar dataların ön plana çıktığı günlerde yani risk off modu riskten kaçınma eğilimi tırmandığında doların da paha kazandığını görüyoruz EUR ve GBP nin sırası ile 1 02 ve 1 20 düzeylerinin altına gerilediğini not edelim İngiltere nin emin adımlarla çift haneli düzeylere yürüyen enflasyon akabinde 50 baz puan faiz artırımına gideceğine yönelik beklentiler artarken ekonomik manada yüksek faizin getireceği sakinlik riski Sterlin üzerinde baskı kuruyor
Neyse ki gece geç saatlerde açıklanan Tesla nın olumlu bilançosu kâr sayıları varsayımları aşarken araç üretim rekoru kırıldı borsaların yüzünü güldürmeye yetti Nasdaq olumlu manada ayrışarak geceyi 1 6 yükselişle tamamladı Bu ortada not düşelim ki Tesla bitcoin alımlarının yaklaşık 75 ini fiat para ünitesine dönüştürerek bilançosuna yaklaşık 1 milyar dolar nakit eklediğini gördük Kripto paralarda son günlerde yaşanan yükseliş dikkat çekiyordu Bu haber Bitcoin in yükselişini de sekteye uğrattı Amiral gemi Bitcoin de yükselişin devam edebilmesi için aşağıdaki grafikte de görülebileceği üzere 28 800 dolar düzeyinin üzerinde haftalık kapanış bekliyoruz güvenli alım
Altın ve gümüş cephesinde uzun bir müddettir beklediğimiz aşağı istikametli hareket ivme kazandı AB diplomatları Rusya ya Ukrayna yı işgali nedeniyle uygulanacak yeni yaptırımlar üzerinde anlaşırken Brüksel deki görüşmelerden sızan bilgiye nazaran yaptırımların daha fazla kurum ve kişinin yanı sıra Rusya nın altın süreçlerini de amaç alacağı öne sürüldü Dün akşam altının ons fiyatı haftalar evvel ön plana çıkardığımız 1 685 doların kıyısına kadar geldi Devam mı tamam mı sorusuna karşılık vermek için kenarda bekleyip haftalık kapanışı göreceğiz Gümüş tarafında ise 18 60 dolar maksadımızın gerçekleşmesi akabinde kelam konusu düzey de fren vazifesi üstlenemezse daha da aşağı 16 dolar düzeyinin tabanları teknik mânâda radar menziline girecektir
Uzunca bir müddettir dünyadan başka bir seyir izleyen Türk mali piyasalarında TL zayıf seyrini devamlı bir formda korurken enflasyondan kaçan mahallî yatırımcılar ise borsayı inançlı limanı edası ile üste taşıyor USDTRY kuru dün gün boyunca 17 60 düzeylerinde salınıp gece bir orta 17 70 düzeyinin kıyısına kadar yükselirken BİST100 endeksi günü 0 9 yükselişle tamamladı Kur cephesinde uygulanan para siyaseti nedeniyle riski üst taraflı görüyoruz
Bugün gözler saat 15 15 de 2008 yılından bu yana birinci defa faiz artıracak olan Avrupa Merkez Bankası nda ECB olacaktır Piyasa beklentisi 25 baz puan olsa da enflasyon tehdidine karşı 50 baz puan artış ihtimali de gündemde sıcaklığını koruyor ECB Lideri Lagarde KKTC saati ile 15 45 te mikrofon karşısında olacak Günün bir öbür kıymetli gelişmesi normal şartlarda TCMB nin Temmuz ayı Para Siyaseti Konseyi PPK toplantısı olması gerekirken para siyasetinde yaşanan kredibilite kaybı nedeniyle toplantıya atfedilen değer de yok denecek kadar az PPK kararı KKTC saati 14 00 te açıklanacak Faizlerin 14 düzeyinde sabit tutulması öngörülüyor
Yeni gün başlangıcında ABD borsalarının vadeli süreçlerinde düşüşler görülüyor Asya piyasalarında da hava kararsız Gösterge endeks Tokyo ve Şangay borsaları hafif de olsa gerilerken Kore ve Tayvan borsalarında hafif de olsa yükselişler göze çarpıyor Japonya da yüksek güç ve başka emtia maliyetlerinin ithalatı artırması keskin bir formda düşen yen ve global enflasyondan kaynaklı Haziran ayında üst üste 11 aydır ticaret açığı görülüyor Gözler ayrıyeten dişe diş göze göz Avrupa ile Rusya nın bilek güreşini takip ediyor Yıllık bakımın bugün sona ermesi beklenen Kuzey Akımı 1 boru çizgisinde Rusya dan Avrupa ya gaz taşıyan gözler gaz akışının hangi kapasitede verileceğinden olacaktır Avrupa cephesini sert bir kışın beklediği epey aşikâr
iktisatbank com
