Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte gündemden düşmeyen besin krizi, uzun yıllardır açlıkla gayret eden ülkelerin durumunu daha da kötüleştirdi. Oxfam’ın Avrupa Birliği Besin Uzmanı Hanna Saarinen, “Dünya eşi görülmemiş bir açlık krizine yanlışsız ilerliyor. Şu an yaşadıklarımız başımıza gelebilecek en makus senaryoydu. Eşitsizlik ve yoksulluk, açlığın ana nedenleri. Herkes için çalışan bir besin sistemine muhtaçlığımız var” dedi.
Hürriyet gazetesinden Gamze Şener’in haberine nazaran; son ayların en değerli gündem hususlarından biri elbet, besin bölümünde yaşanan krizler oldu. Savaş, kuraklık, artan maliyetler ve ülkelerin müdafaacı siyaseti, bir mühlet daha besine erişim konusunu gündemimizde tutmaya devam edecek. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin besine erişimde yaşadığı sıkıntılar, uzun yıllardır açlıkla uğraş eden ülkelerdeki krizi ise gölgelemiş görünüyor.
90 ülkede faaliyetlerini sürdüren, İngiltere merkezli, milletlerarası yardım kuruluşu Oxfam’ın Avrupa Birliği Besin Uzmanı Hanna Saarinen, besin krizini ve krizle birlikte uzun yıllardır açlıkla gayret eden ülkelerdeki son durumu Hürriyet’e kıymetlendirdi ve bugün gelinen noktayı şu sözlerle özetledi: “Dünya eşi görülmemiş bir açlık krizine yanlışsız ilerliyor ve açlık, siyaset gündemine geri döndü. Tahlil, global üretimi artırmakta değil; çiftçiler tüm dünyayı beslemek için gerekenden fazlasını üretiyor. Eşitsizlik ve yoksulluk, açlığın ana nedenleri.”
Çok sayıda ülke, hali hazırda iklim değişikliği ve pandeminin yaratmış olduğu ve savaşla birlikte katlanan karmaşayı sonlandırabilecek kaynaklara sahip değil. “Tüm global besin sistemi için artan fiyatlar bir felaket” diyen Saarinen’e nazaran, yalnızca Rusya ve Ukrayna’nın içinde bulunduğu durum bile açlıkla uzun yıllardır uğraş eden ülkeleri varsayım edilenden daha çok etkiliyor. “Ukrayna ve Rusya, global besin pazarında değerli oyuncular. Açlık düzeyinin yüksek olduğu kimi ülkeler, buğdayın değerli bir kısmını Ukrayna yahut Rusya’dan ithal ediyordu” diyen Saarinen, şu örnekleri verdi:
“Eritre, tüm buğday gereksinimini sırf bu iki ülkeden karşılıyor. Somali buğdayın, yüzde 90’dan fazlasını Rusya ve Ukrayna’dan sağlıyor. Bu bağımlılık son derece tehlikeli. Son yıllarda dünya tahıl üretiminde rekor hasatlar gördük ve 2022’de yaklaşık 3 milyar ton tahıl üretileceği iddia ediliyor. En kıymetli sorun üretim değil; uygun fiyatlı besine erişim.”
Ülkelerin Rusya-Ukrayna savaşıyla besin güvenliği konusundaki farkındalıklarının arttığını belirten Oxfam Avrupa Birliği Besin Uzmanı Saarinen, farkındalığın değil; hareketlerin kıymetli olduğuna dikkat çekti. “Mevcut mali taahhütler kâfi değil” diyen Saarinen, “Hükümetlerin yardım bütçelerinin sonlu olduğunu ve güç seçimler yapmaları gerektiğini anlıyoruz fakat yaratıcı olmamız gerekiyor. Açlık siyasi bir başarısızlık lakin açlığı sona erdirmek için araçlarımız var. Fakir ülkelerdeki beşerler, varlıklı ülkelerdekilere nazaran gelirlerinin iki katından fazlasını besine harcıyor. Şu an yaşadıklarımız ve yaşayacaklarımız, başımıza gelebilecek en berbat senaryonun tam da kendisi; 21. yüzyılda açlık kabul edilemez. Herkes için çalışan bir besin sistemine muhtaçlığımız var” değerlendirmesini yaptı
Saarınen, besin fiyatlarının dünyanın her yerinde insanları etkileyeceğini belirterek, “Pandemiden evvel dünya açlıkla uğraş ediyordu. 2020’de yaklaşık 10 şahıstan biri, kâfi yiyeceğe sahip değildi. Bugün 276 milyon insan akut açlık çekiyor” dedi. Saarinen’in tahlil önerisi ise küçük ölçekli aile çiftliklerinin desteklenmesi:
“Küçük ölçekli aile çiftlikleri dünya nüfusunun üçte birini beslerken; Asya ve Sahraaltı Afrika’da besin arzının yüzde 70’inden fazlasını karşılıyor. Bu çiftçilerin toprağa, suya, finansmana ve pazarlara daha fazla erişimi olsaydı ve hakları korunsaydı, çok daha fazla besin üretebilirlerdi.”
bigpara.hurriyet.com.tr
