Enflasyonla Nasıl Çaba Edilmeli
Bu yazı Jayati Ghosh un 25 07 2022 tarihli Dealing with Başakşehir escort bayan inflation really yazısının türkçe özetidir Küçük eklemeler yaptım
Enflasyonun Nedeni Personeller mi
Son enflasyonist dalga hükümetlerin olaya bakış açısını ve daha açık bir tabirle ana akım ekonomistlerin olaya bakış açısını Escort Bayrampaşa çok net gösterdi Ekonomistlerden çoğunun dolayısıyla siyaset yapıcıların enflasyonun çok gevşek para siyasetinden kaynaklandığı münasebetiyle merkez bankalarının para arzını kısıtlaması ve faiz oranlarını yükseltmesi gerektiği fikrine nasıl bağlı olduklarını görüyoruz Beşiktaş escort Bu görüş JK Galbraith in geleneksel görüş conventional wisdom dediği şey haline geldi
Bu yanlışlı bir görüş Enflasyonun nedenleri bağlama ve vakte nazaran değişiklik gösterebilir Sıkı para siyaseti sakinlik ve işsizlik yaratma riski taşıyan ve personellere fiyat artışlarından daha fazla ziyan veren bir araçtır Daha da berbatı ise enflasyonun nedenleri öbür bir yerdeyse çok talebi azaltmak sorunu çözmeyecekti r.
Bu gerçekler ana akım iktisatın tartışmalarında unutulmuş görünüyor Ünlü ekonomist Olivier Blanchard bile bir twitter bilgiselinde enflasyonu denetim etmenin tek yolunun işsizliği artırmak olduğunu öne sürdü. Problem ise çalışanların bunu anlamalarını ve kabul etmelerini sağlamaktı
Olivier Blanchard ın twitter bilgiseli
Bu görüş son yirmi yılda kavramsal ve ampirik olarak tesirli bir formda reddedilen enflasyonu denetim etmek için işsizliğin artması gerektiği” halindeki son derece problemli bir savdır.F iyat artışlarının itici gücünün işsizlik tarafından gereğince disiplin edilmedikleri için aşırı talep yaratan ya da daha yüksek fiyat talep eden personeller olmadığını aksine emtia piyasalarında finansal spekülasyonlarla birlikte kârlarına kâr katan işletmeler olduğunu düşünün.
Özellikle global piyasalarda ve gelişmiş ekonomilerde durumun bu biçimde olduğuna inanmak için nedenlerimiz var Birçok düşük ve orta gelirli ülkede enflasyonun nedenleri daha karmaşıktır ve çoğunlukla global fiyatlar nedeniyle ithal edilen enflasyon ve para ünitesinin bedel kaybetmesi nedenli enflasyon üzere maliyet itişli faktörlerden kaynaklanmaktadır
Kurum K ârları
Örneğin Amerika Birleşik Devletleri nde İktisat Siyasetleri Enstitüsü Economic Policy Institute artan şirket karlarının enflasyona önemli bir halde katkıda bulunduğunu göstermiştir 2020 nin ikinci çeyreğinden 2021 in son çeyreğine kadar şirket k ârları genel enflasyonun yüzde 54‘ünden sorumludur – evvelki kırk yılda (1979-2019) açıkladıkları oranın epeyce üstündedir.
Emek dışı girdi maliyetlerinin ünlü tedarik zinciri sorunları“nın katkısı, evvelki devirdeki yüzde 27‘ye kıyasla yüzde 38‘dir.
Buna karşılık evvelki kırk yılda yüzde 62 olan ünite işgücü maliyetleri bu kısa periyotta (2020-2021) enflasyonun yüzde 8′inden daha azından sorumludur. Son devir enflasyon nedeniyle federal taban fiyatın gerçek değeri 66 yılın en düşük noktasındadır
Şirketlerin kar marjlarını artırma gücü artan gecikmiş talepten kaynaklanabilir ABD idarelerinin çok büyük mali teşvikleri göz önüne alındığında pandemi sırasında fazla harcama yapamayan hanelerden gelen bastırılmış talep pent up demand tesirli olabilir
Ancak sanayide artan ağırlaşma ve monopol gücü çok daha büyük bir rol oynamaktadır. Büyük ölçüde artan şirket karları en çok güç, besin ve ilaç kesimlerinde görüldü. Ukrayna’daki savaştan kaynaklanan arz kıtlığı ise bunun mazereti oldu.
Güçlü Gösterge
Roosevelt Enstitüsü tarafından yapılan araştırma 2021 de ABD deki firmaların kâr marjlarını(mark-up) ve kârlarını 1955’ten bu yana en süratli yıllık süratte artırdıklarını gösteriyor. Araştırmacılar pandemi öncesi kâr marjı artışlarının 2021 deki kâr marjı artışlarının güçlü bir kestirimcisi olduğunu ve bununla piyasa gücünün(market power) enflasyonu belirlemede değerli bir gösterge haline geldiğini gösteriyorlar.
Mevcut besin krizine ait kamuoyu algısı büsbütün savaşla ilgili arz şoklarıyla ilgili olsa da şirketlerin mark up davranışının daha değerli olduğu kanıtlanmıştır Tahıl ticareti yapan esas tarım işletmeleri Ocak Mart 2022 de kârlılıklarında önemli artışlar yaşadılar Fiyatlarını sorgulanmadan yükselttiler zira herkes bunun savaş kaynaklı kıtlıkların sonucu olduğunu kabullenmişti
Buğday vadeli süreçlerinde olduğu üzere finansal spekülasyonlar spot piyasalarda bile fiyatları üst çekti ve buğday fiyatlarındaki spottaki son düşüş emsal halde vadeli süreç kontratlarındaki değişiklikleri yansıtıyor
Bu artan spekülatif faaliyet finansal yatırımcıların özellikle yatırım fonlarının emtia piyasalarındaki faaliyetlerini izleyen Agarwal Lei Win ve Gibbs tarafından yapılan kıymetli çalışmalarla doğrulanmaktadır Örneğin Paris öğütme buğday pazarında Avrupa için bir kriter olan spekülatörlerin alım tarafı buy buğday vadeli süreç kontratlarındaki hissesinin Mayıs 2018 de yüzde 23 den Nisan 2022 de yüzde 72 ye yükseldiğini buldular Benzer halde Mayıs 2022 de spekülatörlerin uzun konumları Hard Red Winter ve Soft Red Winter buğday çeşitleri için tüm durumların yüzde 50 sinden fazlasını oluşturuyordu
Düzenleyici Kurumlar ve Stratejik Fiyat Kontrolleri
Son vakitlerde farklı ülkelerde değişik düzeylerde enflasyona dönüşen global fiyat artışları bu cins faktörler tarafından yönlendiriliyorsa siyaset yansısı klasik para siyasetinden çok farklı olmalıdır. Bunun yerine monopol gücünü ve finansal spekülasyonları frenlemek için düzenleyici siyasetlere odaklanmalıdır Fazla kârların vergilendirilmesi gelecekte bu çeşit davranışlar için caydırıcı olabilir lakin Isabella Weber in belirttiği üzere stratejik emtia fiyatlarını denetim etmeye yönelik muhakkak aksiyonların de kıymetli rolü vardır Bu tıp siyasetleri yetersiz bulanlar ve doruktan bakanlar hem tarihten hem de ülke tecrübelerinden habersiz görünüyorlar
Enflasyonun nedenleri ve enflasyona yansılar üzerine yaratıcı mantıksal fikrin kıtlığı iktisat disiplininin geldiği berbat noktayı yansıtıyor Ekonomik ve politik olarak önemli sonuçları olması ise kaçınılmazdır
Çeviren VeriDelisi
