Bazıları milletlerarası platformlarda, başkaları mahallî politik sistemler içinde fark yaratmaya odaklanmış bu 100 bayan, hudutları zorluyor, karar mercileri ortasında toplumsal etkileşim imkanları yaratıyor, topluluklara kapsayıcı kanıyı aşılayıp sabit fikirleri değiştiriyor ve kalbimizi kazanıyor.
ELLE mecmuasının 45 edisyonunun yaratıcı ve yönetici takımları tarafından oylanan bayanlardan oluşan bu fark yaratanlar listesi, muhakkak bir sıralama olmaksızın, bayanların her alanda sahip olduğu yumuşak gücün ve sismik tesirin altını çiziyor. Sıkı tutunun, yüzde 100 ilham içerir!
TOPLUM
Dünyayı değiştirmek için seslerini kullanan bu bayanlar, önyargılarla savaşarak haklarımız için yılmadan çaba ediyorlar.
REEMA BINT BANDAR AL SAUD
Suudi Arabistanlı, 47 yaşında
NEDEN O?
Suudi Arabistan’ın Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisi ve ülke tarihindeki birinci bayan elçi. Bayanların toplum içindeki rollerinin güçlendirilmesini savunuyor ve Suudi bayanların ömür ve çalışma fırsatlarını genişletmek için uğraş veriyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Suudi Arabistan’da bayanların otomobil kullanma hakkını savunmak için başlattığı kampanya, emeline ulaştı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Hareketsiz durursanız, onlara sizi aşağı itme gücü vermiş olursunuz. Meğer yürümeye devam ederseniz sizi takip etmek zorunda kalırlar.”
SIRADA NE VAR?
Princess Reema, sahip olduğu Catmosphere Vakfı aracılığıyla Suudi Arabistan’da kuşağı tükenmek üzere olan Arap Leoparı üzere büyük kediler ve ekosistemleri hakkında farkındalık yaratmak için kasım ayında ikinci Catwalk yürüyüşünü başlattı.
SHANNON MELISA CHAN
Hong Konglu, 38 yaşında
NEDEN O?
Dr. Chan, Hong-Kong Çin Üniversitesi’nde mide-bağırsak cerrahı ve yardımcı doçent sıfatıyla yürüttüğü günlük işinin yanı sıra, dünya çapında imkânı kısıtlı insanlara cerrahi hizmet sağlamak gayesiyle Hudut Tanımayan Tabipler (Médecins Talih Frontières) ile yakın iş birliği içinde çalışıyor. Herkes için eşit tıbbi bakıma erişim hakkını savunuyor. Bugüne kadar Yemen ve Sudan üzere savaşın harap ettiği son derece tehlikeli yerlerde tıbbi yardımın ön saflarında yer aldı. Ayrıyeten Hong Kong’daki Covid-19 aşılama sürecinde etkin rol üstlendi.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2021’de Hong Kong İnsanlık Ödülü’nü kazandı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Hayatın manasını bulun ve sizi memnun eden şeyleri yapın.”
SIRADA NE VAR?
Dünyanın az gelişmiş bölgelerine insani yardım sağlama taahhüdünü yineledi.
ANGELINA JOLIE
Amerikalı, 47 yaşında
NEDEN O?
Aktris, sinema imalcisi, yardımsever, Kamboçyalı-Amerikan düzgün niyet elçisi… Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ndeki çalışmalarının yanında kararlı bir çevreci ve hayvan hakları aktivisti olarak tanınıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Haziran 2020’de George Floyd’un öldürülmesinin akabinde NAACP Yasal Savunma Fonu’na 200 bin dolar bağışta bulundu.
ÖZLÜ KELAMI:
“Başkalarına yararlı bir hayat yaşamasaydım hiçbir şeyin manası olmazdı.”
SIRADA NE VAR?
Every Note Played sinemasında ALCS teşhisi konan bir piyano virtüözüne yardımcı olan eski eş rolünü üstlenecek. Jolie, bayanları arıcılık konusunda eğitmek için Kamboçya’da başlatılan UNESCO’nun ikinci “Arılar için Kadınlar” programını yönetiyor.
Fotoğraf: Lachlan Bailey
MARTA LEMPART
Polonyalı, 43 yaşında
NEDEN O?
Sosyal ve politik aktivist olarak tanınan Lempart, hükümeti tarafından suçlandı, tutuklandı ve muhaliflerin mevt tehditleriyle karşı karşıya kaldı. Lakin bu, kürtaj hakkını talep eden Bayan Grevi’ni başlatmasını ve yönetmesini engellemedi. Çalışmaları ortasında Polonya’daki LGBTQ+ topluluğu üyeleri ve engelli beşerler için eşit hakları savunmak da yer alıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Hükümet propagandasına karşı koymak için Polonya Bayan Grevi hareketini başlattı.
ÖZLÜ KELAMI:
”Bir ileri bir geri gidiyoruz, bu da büyük bir hüsrana neden oluyor. Belirli ki, vakit alacak fakat sonunda oraya varacağımızı biliyorum, zira diğer türlüsü imkânsız.”
SIRADA NE VAR?
Diğer aktivistleri ruh sıhhati takviyesi aramaya teşvik ediyor.
Fotoğraf: Katarzyna Pierzchala
VUSLAT DOĞAN SABANCI
Türk, 51 yaşında
NEDEN O?
Eski bir gazete yayıncısı olan Vuslat Doğan Sabancı, eğitimde eşitlik ve genç bayanları güçlendirmek için çalışan Aydın Doğan Vakfı’nın lider yardımcısı. Birebir vakitte, manalı bir değişime giden bir yol olarak ”cankulağıyla dinleme”ye adanmış global bir teşebbüs olan Vuslat Vakfı’nın da kurucusu. Kendi kendini yetiştirmiş bir sanatçı ve Türkiye’de insan hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği bahislerinde güçlü bir ses pozisyonunda.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2021’de Vuslat Vakfı’nın Venedik Mimarlık Bienali için yaptırdığı birinci yaratıcı enstalasyon projesi, Valentino’nun Venedik’teki couture defilesinin yeri oldu.
ÖZLÜ KELAMI:
“Dinlemek için faal olarak orada bulunmanız gerekir ve dinlemek yürek ister”.
SIRADA NE VAR?
“Kendimizle, birbirimizle ve tabiatla bağlarımızı düzeltmeden toplumsal sistemlerimizi düzeltemeyeceğimizi” savunmaya devam ediyor.
Fotoğraf: James Mollison
MANJULA PRADEEP
Hintli, 53 yaşında
NEDEN O?
Hindistan Gujarat’taki ortodoks bir aileden gelen ve büyürken tacizci babasına meydan okuyan Pradeep, günümüzde Hindistan’ın en fakir topluluklarının hakları için çalışan bir avukat ve aktivist.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2021’de Ulusal Bayan Önderler Konseyi’ni kurdu.
ÖZLÜ KELAMI:
“Kadın olduğum için gurur duyuyorum. Benim ülkemde bir kız çocuğu doğduğunda beşerler rahatsız oluyor. Bu türlü bir toplumda bıraktığım iz, fikirlerini lisana getirmekten çekinen bayanları uyandırdı. Artık adaletsizlikle uğraş ediyorlar.”
SIRADA NE VAR?
Ülkenin dışlanmış gençliğini güçlendirmeyi amaçlayan WAYVE Vakfı aracılığıyla çalışmalarına devam ediyor.
MARIA RESSA
Filipinli-Amerikalı, 59 yaşında
NEDEN O?
Gazeteci ve eski Güneydoğu Asya CNN muhabiri olan Ressa, Filipinli bir online haber sitesi olan Rappler’in kurucu ortağı. Düzmece haberlere karşı gayreti ve Filipin Devlet Başkanı’nı daima eleştirmesiyle gündemde. 2019’da hükümet tarafından başlatılan siyasi bir aksiyon olan ”siber iftira” nedeniyle tutuklandı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2021’de Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Bir noktada başarısız olmadıysan başarılı olamazsın.”
SIRADA NE VAR?
Ressa, global siyasi online yolsuzluk hakkındaki gerçeği ifşa ettiği için Filipinler’de 100 yıldan fazla mahpus cezasıyla karşı karşıya. Yeni kitabı How to Stand Up to a Dictator, oyunun kurallarını değiştiren araştırmalarının etkileyici bir anlatımı.
MACKENZIE SCOTT
Amerikalı, 52 yaşında
NEDEN O?
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en varlıklı dördüncü bayan olan Scott, servetinin en az yarısını hayır kurumlarına vermeyi taahhüt etti ve sırf 2021’de 2,7 milyar doların üzerinde bağışta bulundu. 2014’te kurulduğundan beri zorbalığa karşı çalışmalar yürüten bir kuruluş olan Bystander Revolution’ın yöneticisi olan Scott birebir vakitte başarılı bir romancı. 2005’teki birinci romanı The Testing of Luther Albright ile Amerikan Kitap Ödülü’nü kazandı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Amazon’un kurucusu milyarder Jeff Bezos’tan 2019’da boşanmasının akabinde 55 milyon dolar bedelindeki Beverly Hills meskenlerinden ikisini 2022’de California Community Foundation’a bağışladı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Eşitsizliklerle uğraş eden beşerler, yarattıkları değişimle ilgili kıssaların merkezinde yer almayı hak ediyor. Bu, çalışmaları zenginler tarafından finanse edildiğinde de eşit derecede gerçek bir yaklaşım.”
SIRADA NE VAR?
İhtiyaç sahipleri ve nedenlerini belirlemek için danışmanlarla çalışmaya devam ediyor. Akabinde, karmaşık raporlar istemek yahut idareye müdahale etmek yerine, harcama kararlarını gereksinim sahiplerinin takdirine bırakıyor.
EMMA WATSON
İngiliz, 32 yaşında
NEDEN O?
Çocukken şöhret olmak birçok kişiyi kendi kendini yok etme sarmalına gönderirken Watson, Harry Potter’dan sonra başarılı sinema mesleğine devam etti. Günümüzde ayrıyeten insan hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği için savaş veren tutkulu bir aktivist olarak tanınıyor. BM Âlâ Niyet Elçisi olarak çalışmasının yanı sıra, insani eforlarının bir kesimi olarak Bangladeş ve Zambiya’yı ziyaret etti, adil ticareti ve organik kıyafetleri teşvik etmek için çalıştı, kırsal Afrika’daki kızları eğitme hareketi olan Camfed International’ın elçisi olarak misyon yaptı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
BM Genel Merkezi’nde HeForShe kampanyası için bir aktiflikte yaptığı ikonikleşen “Ben değilsem kim? Artık değilse ne vakit?” konuşmasıyla tanınıyor.
ÖZLÜ KELAMI:
“Kim olduğuma diğerlerinin karar vermesini istemiyorum”.
SIRADA NE VAR?
Kamera gerisinde çalışmak ve direktörlük yapmak için çalışmalarını sürdürüyor.
Fotoğraf: Courtesy Kering /Love your planet
MALALA YUSUFZAY
Pakistanlı, 25 yaşında
NEDEN O?
2012’de şimdi 15 yaşındayken Pakistan’da Taliban tarafından vurulmasından bu yana Yousafzay, bu çeşit bir dehşet karşısında hayal bile edilemeyecek bir direnç gösterdi ve aldığı ağır yaralardan kurtulup faal bir aktivist haline geldi. Kızların okullardan men edilebildiği ülkelerde eğitim için savaşmaya devam ediyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2014’te Nobel Barış Ödülü’nü kazandı ve tarihte bu mükafatı alan en genç insan oldu.
ÖZLÜ KELAMI:
”Bir çocuk, bir öğretmen, bir kalem ve bir kitap dünyayı değiştirebilir.”
SIRADA NE VAR?
Kızların seslerini yükseltmek, onlara liderlik ve öz savunma maharetleri kazandırmak için Malala Fonu’nda Kız Programı’nı geliştiriyor.
Fotoğraf: Malin Fezehai for Malala
OLENA ZELENSKA
Ukraynalı, 44 yaşında
NEDEN O?
Mimarlık okumuş bir senarist olan Olena Zelenska, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir
Zelenski’nin eşi. Rus taarruzlarından mustarip Ukraynalılara yardım etmeyi amaçlayan bir dizi insani teşebbüs başlattı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Temmuz 2022’de ABD Kongresi’nde Rusya’nın Ukrayna’yı işgali hakkındaki konuşmasıyla dikkatleri üzerine topladı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Dünyadan isteğim, bu savaşa alışmamanız. Evet, size uzak, uzun sürüyor, sıkılabilirsiniz lakin lütfen alışmayın, zira herkes alışırsa bu savaş asla bitmez.”
SIRADA NE VAR?
Ukrayna’da muhtaçlık duyulan acil yardım araçlarını satın almak için fon toplama kampanyasına devam ediyor.
ÇEVRE
Gezegen üzerindeki etkimizi önemli olarak ele almanın vakti geldi. Bu bayanlar iklim değişikliği ve etraf kirliliği ile ilgili insiyatiflere istikamet veriyor.
XIYE BASTIDA
Meksikalı-Şilili, 20 yaşında
NEDEN O?
Bir iklim aktivisti ve Meksika yerlisi Otomi-Toltec topluluğunun bir üyesi olan Bastida, New York’taki Fridays for Future protestolarının ana organizatörlerinden. İklim aktivizminde yerli ve göçmenlerin önde gelen seslerinden biri.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Kırk devlet liderini bir ortaya getiren Biden İklim Doruğu 2021’e davet edilen tek konuşmacıydı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Toprak Ana’ya yeterli bakın, zira bize düzgün bakan Toprak Ana’dır.”
SIRADA NE VAR?
Şu anda Pennsylvania Üniversitesi’nde, siyaset alanında eğitim alıyor.
JANE GOODALL
İngiliz, 88 yaşında
NEDEN O?
Bir etnolog ve antropolog olarak mesleğini şempanzelerin davranışlarını incelemeye adayan Goodall, Birleşik Krallık’ta ulusal bir bedel. Çalışmaları, beşerler ve hayvanlar ortasındaki alaka anlayışını kökten değiştirdi. Biyoçeşitliliğin korunması, sürdürülebilir kalkınma ve eğitim için Jane Goodall Enstitüsü’nü kurdu ve çalışmalarıyla çok sayıda ödül ve onur dokümanı aldı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
1986’da Afrika’da düzenlenen bir konferansta, araştırma ismi altında şempanzelerin maruz kaldığı fecî şartlardan haberdar edildiği anda bilim adamından eylemciye dönüştüğünü anlattığı konuşmasıyla hafızalara kazındı.
ÖZLÜ KELAMI:
”Vahşi doğayı öldürürsek, ruhlarımızın bir modülünü da öldürmüş oluruz.”
SIRADA NE VAR?
Son kitabı, The Book of Hope: A Survival Guide for Trying Times geçen yıl çıktı.
SONIA GUAJAJARA
Brezilyalı, 48 yaşında
NEDEN O?
Brezilya yerli topluluklarından Guajajara, kabilesinin bir üyesi olan aktivist Sonia Guajara, birebir vakitte ülkesinde faal bir siyasetçi. 2018 seçimlerinde Brezilya devlet başkanlığına adaylığını koydu ve böylelikle Brezilya’da federal bir yönetici durumu için aday olan birinci yerli oldu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Guajajara, 2022’de Time mecmuası tarafından dünyanın en tesirli 100 bireyinden biri seçildi.
ÖZLÜ KELAMI:
”Brezilya çok gergin bir periyottan geçiyor. Yerli halkların arazi hakları taarruz altında. Hayatlarımız tehlikede.”
SIRADA NE VAR?
Guajajara, dünyanın dikkatini Covid-19 salgını sırasında ayaklar altına alınan yerli haklarına çekiyor.
EMILY LAM-HO
Hong Konglu, 38 yaşında
NEDEN O?
Hong Kong’un önde gelen ailelerinden birine mensup olan Lam-Ho, hayatını hayır işlerine adamayı seçti. EcoDrive Hong Kong’un CEO’su ve kurucu ortağı sıfatıyla tek kullanımlık plastiklerin azaltılmasını desteklemek hedefiyle toplumun eğitilmesi için şirketler ve okullarla iş birliği yapıyor. Bu yılın başında ayrıyeten bayan girişimcileri, olumlu bir toplumsal yahut çevresel tesir yaratan şirketleri finanse etmeye odaklanan bir yatırım şirketi olan Empact28’i kurdu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Emily, bayanları destekleme teşebbüsleri konusunda idareye tavsiyelerde bulunan Hong Kong Bayan Komisyonu’nun kurul üyeliğine hükümet tarafından üçüncü defa atandı.
ÖZLÜ KELAMI:
“İyi bayan akıl hocalarına sahip olmak çok değerli. Misal zihniyete sahip misal insanları desteklemek istememin sebeplerinden biri de bu. Bence birçok insanın gereksinimi olan tek şey kendilerine küçük bir baht verilmesi.”
SIRADA NE VAR?
Bir ömür üslubu platformu olan ve sürdürülebilir ömrü destekleyen 8Shades üzerinde çalışıyor.
RIDHIMA PANDEY
Hintli, 15 yaşında
NEDEN O?
Dokuz yaşındayken, iklim değişikliğiyle uğraşta kâfi adımları atmadığı için Hindistan hükümetine dava açtı. Ayrıyeten, birçok ülkenin iklim krizine karşı harekete geçmemesi sebebiyle Birleşmiş Milletler’e şikâyet dilekçesi yollayan genç aktivistlerden biriydi.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Henüz 13 yaşındayken mahallî bir aktiflikte ilham verici bir TED konuşması yaptı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Daha âlâ bir gelecek istiyorum. Geleceğimi kurtarmak istiyorum. Geleceğimizi kurtarmak istiyorum. Tüm çocukların ve gelecek jenerasyonların tüm insanlarının geleceğini kurtarmak istiyorum.”
SIRADA NE VAR?
Kısa bir mühlet evvel “BM Bayanlar 2030 için 30” teşebbüsüne seçildi. Bu yolla gençlik ve toplumsal cinsiyet mevzularında danışmanlık verecek ve sürdürülebilir değişim için siyaset oluşturmanın merkezinde yer alacak.
AUTUMN PELTIER
Kanadalı, 18 yaşında
NEDEN O?
Kanada’nın Manitoulin Adası’nda yaşayan Wiikwemkoong yerlisi Peltier, ülkedeki yerli halkların haklarını savunan faal bir isim. 2019’da Kanada yerlilerinin pak su müdafaa programının yöneticisi seçildi.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Peltier, 2018’de 14 yaşındayken BM Genel Kurulu’nda kaynak sularının korunması konusunda dünya önderlerine seslendi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Anne karnındayken dokuz ay suda yaşarız ve annemiz bizi suda taşır. Bir cenin olarak öğrendiğimiz birinci iki şey; suyu nasıl seveceğimiz ve annemizi nasıl seveceğimizdir.”
SIRADA NE VAR?
2022’de Genç Başkanlar İnsan Hakları Ödülü’nü alan Peltier, Kanada yerlilerinin pak su hakkı için çaba etmeye devam ediyor.
SWIETENIA PUSPA LESTARI
Endonezyalı, 27 yaşında
NEDEN O?
Su altı dalgıcı, etraf mühendisi ve aktivisti Lestari, günümüzün Wonder Woman’ı olarak isimlendiriliyor. Jakarta merkezli Divers Clean Action’ın (DCA) yönetici yöneticisi ve kurucu ortağı olan Lestari, resiflerden çöpleri, bilhassa plastik atıkları temizleyen ve bulduklarını geri dönüştüren istekli dalgıçlardan oluşan bir gruba liderlik ediyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Lestari, 2017’de Endonezya Gençlik Deniz Enkazı Zirvesi’ni kurdu ve 2019’da Malezya’da Barack ve Michelle Obama’nın Obama Vakfı Başkanlar Forumu’na davet edildi.
ÖZLÜ KELAMI:
”Gençler daha büyük ve daha süratli değişiklikler yapabilir.”
SIRADA NE VAR?
Tek kullanımlık plastiklere hayır deme kampanyasını güçlendiriyor.
GUNHILD STORDALEN
Norveçli, 43 yaşında
NEDEN O?
Tıp hekimi ve etraf aktivisti Stordalen, artan nüfusun sağlıklı ve besleyici besine erişimini sağlamak gayesiyle global besin sistemini dönüştürmeyi hedefleyen EAT Vakfı’nın kurucusu ve idare konseyi lideri.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Bir hayvan hakları savunucusu olarak, sayfalarında kürke yer verme siyasetini değiştirene kadar ELLE mecmuasıyla röportaj yapmayı reddetti. Sonuç olarak ELLE, 2021’de tüm edisyonlarında kürkle ilgili yayınları yasakladı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Eğer bir kız öğrenci global tartışma eğilimini tek başına değiştirebiliyorsa, birlikte neler yapabileceğimizi hayal edin!”
SIRADA NE VAR?
Aralarında Birleşmiş Milletler Beslenmeyi Ölçeklendirme Hareketi ve Dünya Ekonomik Forumu Besin Sistemleri İdare Kurulu’nun bulunduğu çeşitli konsey ve istişare kurullarında çalışmalarını sürdürüyor. Ayrıyeten Friends of Ocean hareketinin elçisi ve ulusal sıhhat sisteminde karbon emisyonunu sıfıra indirme maksadını taşıyan Net Zero NHS Memleketler arası Liderlik Komitesi’nin bir üyesi.
GRETA THUNBERG
İsveçli, 19 yaşında
NEDEN O?
O, yeni jenerasyon iklim aktivistlerinin öncü sesi. 15 yaşındayken ülkesi İsveç’te her cuma parlamento önünde ”İklim için Okul Grevi” yazan bir pankartla yaptığı protesto şovları ilgi çekti ve çok geçmeden tüm dünyada benzeri okul protestoları görülmeye başlandı. Hükümetlerden çekinmeden, utanmadan hesap sorulmasını istedi ve ataerkil güç oyunlarıyla gözünü korkutmaya çalışanlara savaş açtı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Uçakla seyahatten kaçınmak için İsveç’ten Kuzey Amerika’ya yelkenli tekneyle gitti ve 2019 BM İklim Hareketi Zirvesi’ndeki konuşmasında artık ikonik olan ‘How Dare You?’ (Bu ne cüret?) kelamını söyledi.
ÖZLÜ KELAMI:
”Evimiz yanıyor. Konutumuzun yandığını söylemeye geldim.”
SIRADA NE VAR?
Çocuk aktivist olmanın tartısını gereğince üstlendiğini, her ne kadar maksadına bağlılığını sürdürse de global iklim hareketinin tek yüzü olmayı tercih etmediğini söylüyor. Thunberg şu sıralar lokal sıkıntılarda lokal halkı dinlemenin değerini vurgulayan konuşmalarıyla öne çıkıyor.
HOA TRAN
Vietnamlı, 42 yaşında
NEDEN O?
Vietnam, iklim değişikliğiyle savaş taahhüdünde öteki birtakım ulusların gerisinde kaldığında, bir sivil olarak sorumluluk üstlenip 2016’da sürdürülebilir üretimi ve doğal müdafaayı benimseyen Greenhub Vietnam’ı kuran Hoa Tran, yaklaşık yirmi yıldır memleketler arası kuruluşlarla çalışarak kalkınma projeleri yönetiyor ve doğal kaynakların ortak idaresi, atık idaresi, etraf muhafaza, plastik kirliliği ve iklim değişikliğine ahenk üzere bahisleri ele alıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Savunucusu olduğu “sıfır atık” yaklaşımının Vietnam’da tanıtılıp uygulanmasına öncülük etti. Tecrübelerini global ağlarla paylaşıyor.
ÖZLÜ KELAMI:
“Sürdürülebilir hayatı öğrenmeye başlamak için asla çok genç değilsiniz.”
SIRADA NE VAR?
Çocuklara yönelik “Sıfır atık okullar ve daha fazlası” teşebbüsünü (ZHub) geliştiriyor. Ayrıyeten, Vietnam’da kentte ve kıyı bölgelerinde bulunan plastik çöpünün haritalanması üzerinde çalışıyor.
EKONOMİ
Tarihsel olarak erkek hâkim bir kesimde yarattıkları dalgayla ipleri ellerinde tutuyorlar.
REEM BADRAN
Ürdünlü, 53 yaşında
NEDEN O?
2009 yılında Ürdün Ticaret Odası’nın idare heyeti üyeliğine aday olup kazanan birinci bayan oldu. Bu muvaffakiyetin akabinde 2010 yılında milletvekili seçimlerine girdi ve kota sistemi dışında parlamentoda sandalye kazanan birinci bayan oldu. Şu anda yatırım, bayan, gençlik, liderlik, eğitim, sanat, spor, finans ve iktisat alanlarında faaliyet gösteren ve kâr gayesi gütmeyen birçok kuruluşun üyesi.
ÖNE ÇIKMA ANI:
New York’taki International Women’s Entrepreneurial Challenge Foundation tarafından “İş Dünyasında Dünyanın En Başarılı Bayanlarından Biri” seçildi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Daha yeterli gelir elde etmek için en mantıklı adım, kişinin kendi işini kurmasıdır. Bunun için ise cüret ve sebat gerekiyor.”
SIRADA NE VAR?
National Microfinance Bank Genel Müdürü sıfatıyla Ürdün’de fakir bölümlere gelir sağlayan projeleri finanse etmeye devam ediyor.
CHOI SOO YEON
Koreli, 40 yaşında
NEDEN O?
Güney Kore’nin halka açık şirketlerinde yönetici konumlarının yüzde 95’i erkeklerin egemenliğinde ve CEO’ların ortalama yaşı 58 ve üzerinde. Soo Yeon işte bu türlü bir ortamın parlayan yıldızı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Güney Kore’nin bir numaralı internet operatörü Naver’in şimdiye kadarki en genç başkanı. Naver, arama, çevrimiçi alışveriş ve haritalar açısından ekseriyetle Google ile karşılaştırılan dev bir yapı.
ÖZLÜ KELAMI:
“İleriye gerçek bir adım atmak için en acil misyonumuz, kurum kültürümüzü inanç ve otonomiye dayalı bir sisteme entegre etmektir.“
SIRADA NE VAR?
400 çalışanla yüz yüze yaptığı görüşmelerle çalışanların Naver’in yapısal sorunları hakkındaki görüşlerini ve bunları çözmek için tekliflerini dinledi.
ESTER DUFLO
Fransız-Amerikalı, 49 yaşında
NEDEN O?
Massachusetts Institute of Technology’de Yoksulluğu Azaltma ve Kalkınma İktisadı profesörü. Alışılageldiği üzere büyük soruları büyük ve kapsamlı teorilerle yanıtlamaya çalışmak yerine, “Hindistan kırsalındaki öğretmenleri işe gelmeye yahut ebeveynleri çocuklarına aşı yaptırmaya en yeterli nasıl ikna edebiliriz” üzere küçük sorulara pratik cevaplar arayarak kalkınma iktisadını dönüşebilir bir yere oturttu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğu azaltmak için hangi politik müdahalelerin işe yaradığını araştıran çalışmasıyla 2019’da İktisadi Bilimler alanında Nobel Ödülü’ne layık görüldü. Tarihte bu mükafatı alan ikinci bayan oldu.
ÖZLÜ KELAMI:
“Yoksullar da hepimiz üzere sıkılıyor. Memnunlukları onlar için sıhhatleri kadar kıymetli olabilir.”
SIRADA NE VAR?
Son kitabı Good Economics for Hard Times’ı çıkardı.
Fotoğraf: Bryce Vickmark
GITA GOPINATH
Hintli Amerikalı, 50 yaşında
NEDEN O?
Dünyanın önde gelen makroekonomistlerinden biri olarak kabul edilen Gopinath, Milletlerarası Para Fonu’nun (IMF) Genel Müdür Yardımcısı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Düşük ve orta gelirli ülkelere süratle aşı temin edilmesini sağlayarak pandeminin sona erdirilmesinde kıymetli rol oynadı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Sorunlar hakkında düşünüyorum. İktisat eğitimimi tahliller geliştirmek için kullanıyorum.”
SIRADA NE VAR?
Bir yandan Harvard Üniversitesi’nde akademisyen olarak araştırmalarını yayınlarken, başka yandan iklim değişikliğiyle uğraş etmek için karar mercilerini bir ortaya getirdiği etkinlikler düzenliyor.
Fotoğraf: Getty Images/Bloomberg
CHRISTINE LAGARDE
Fransız, 66 yaşında
NEDEN O?
Halen Avrupa Merkez Bankası Lideri olan Lagarde’nin etkileyici mesleği Paris’te memleketler arası bir ticaret hukuku firmasında başladı. 2005 yılında Fransa’nın Dış Ticaret Bakanı oldu. Akabinde Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy onu İktisat Bakanı olarak atadı. Siyaset ve iktisattaki az sayıdaki bayandan biri, her hareketi misal pozisyondaki erkeklerin karşılaşmayacağı biçimde incelenip irdelendi.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2011’de Memleketler arası Para Fonu’nun (IMF) Genel Müdürü olmak için Fransız hükümetindeki misyonlarını bıraktı ve bu misyona gelen birinci bayan oldu. Misyona gelir gelmez Euro bölgesindeki borç kriziyle karşı karşıya kaldı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Kadınlara fakat durum zorlaştığında misyon verildiğine dair bir teorim var. Bunu birçok kere gözlemledim. Kriz vakitlerinde, bayanlardan mevcut karmaşayı çözmeleri, problemlerle yüzleşmeleri ve büsbütün durumu düzeltmeye odaklanmaları isteniyor.”
SIRADA NE VAR?
Enflasyon, Euro bölgesinde rekor bir düzeyde seyrettiği için Ukrayna’daki savaş sebebiyle oluşan fiyat artışlarını dengelemeye ve bu hedefle 19 ülkeden karar mercileri ile muahedeye varmaya çalışıyor.
Fotoğraf: Courtesy of European Central Bank
MARIANA MAZZUCATO
İtalyan Amerikalı, 54 yaşında
NEDEN O?
University College London (UCL) İnovasyon ve Kamu Gayeleri Enstitüsü’nün Kurucu Yöneticisi, İnovasyon İktisadı ve Kamusal Kıymet Profesörü, Dünya Sıhhat Örgütü’nün Herkes İçin Sıhhat İktisadı Kurulu Lideri ve İktisadi Niyetin Sonlarını Geliştirme Mükafatı Leontief’in sahibi. Karar mercilerini, vaktimizin en büyük problemlerini çözmek için moonshot metodunu (imkânsız gözükeni başarmak için cesaretli adımlar atmak) kullanarak piyasaları yine şekillendirmeye davet ediyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Mazzucato, dünya çapında ses getiren kitabı Mission Economy: a moonshot guide to change capitalism into practice’deki fikirleri uygulamaya koyarak Avrupa’nın 100 milyar Euro’luk inovasyon fonunu şekillendirdi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Tarih bize inovasyonun, sırf Kaliforniya’daki bir küme genç beyaz erkeğin değil, muazzam bir kolektif uğraşın sonucu olduğunu söylüyor. Dünyanın en büyük problemlerini çözmek istiyorsak, bunu daha âlâ anlamamız gerekiyor.”
SIRADA NE VAR?
Yeni kitabı “The Big Con: how the consulting industry has infantilized government, weakened business and warped our economies” yakında çıkacak.
STEFANIE STANTCHEVA
Bulgar, 36 yaşında
NEDEN O?
Harvard Üniversitesi’nde iktisat profesörü olan Stantcheva vergi siyasetinin yenilikçilik, eğitim ve zenginlik üzerindeki uzun periyodik tesirlerine odaklanıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
The Economist tarafından son on yılın en yeterli sekiz genç ekonomistinden biri seçildi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Ekonomik hususlarda daha fazla bilgi ve eğitimin gereğine inanıyorum.“
SIRADA NE VAR?
Büyük ölçekli toplumsal araştırma ve deneyleri kullanarak insanların vergilendirme, sıhhat hizmetleri, göçmenlik siyasetleri, etraf siyasetleri ve toplumsal hareketliliğe yönelik tavırlarını keşfetmeye odaklanıyor.
Fotoğraf: Tyler Smith
SİYASET
Kanunları tekrar düzenleyen, fikirleri değiştiren ve daha güzel bir dünya için lobi yapan bu bayanlar işlerin nasıl yapılacağını güzel biliyorlar.
JACINDA ARDERN
Yeni Zelandalı, 42 yaşında
NEDEN O?
Ardern, seçildiği 2017’den bu yana, Christchurch terörist taarruzlarından White Island yanardağ patlamasına ve doğal ki Covid-19 salgınına kadar hiçbir başbakanın varsayım edemeyeceği krizlerden geçti. Sertliği, empati kabiliyeti ve çalışan bir anne olmanın zorlukları konusundaki dürüstlüğüyle tanınıyor. 2020 genel seçimlerinde ezici bir zafer kazandı ve partisine son 50 yılın en fazla oyunu kazandırdı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Görevdeyken doğum yapan Andern, 3 aylık bebeğini Birleşmiş Milletler toplantısına getirdi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Politikanın egoların çarpıştığı, daima olarak birbirinize gol atmaya odaklandığınız bir yer olması gerektiği fikrine gönülden isyan ediyorum. Evet, güçlü bir demokrasiye gereksinimimiz var lakin hem güçlü hem nazik olabilirsiniz.”
SIRADA NE VAR?
Gelecek yılki seçimlere hazırlanıyor.
Fotoğraf: Depositphotos
KARINE JEAN-PIERRE
Fransa doğumlu Amerikalı, 44 yaşında
NEDEN O?
Beyaz Saray Basın Sekreteri vazifesini üstlenen birinci siyahi ve bu misyonda olup açıkça eşcinsel olduğunu beyan eden birinci kişi. Jean-Pierre, anne olmadan ve siyasete girmeden evvel, Columbia Üniversitesi’nde kamu ve milletlerarası bağlar alanında öğretim vazifelisi, aktivist ve siyasi yorumcuydu. Ayrıyeten NBC News ve MSNBC’de politik analist olarak çalıştı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Ağustos 2020’de Kamala Harris’in idare grubunun başına geçti.
ÖZLÜ KELAMI:
“Büyük hayaller kurun ve gerçek benliğinizi asla kaybetmeyin.“
SIRADA NE VAR?
Amerikan siyasetinin daima değişen ortamında, Beyaz Saray Basın Sekreteri olarak Lider Biden’ın vizyonunu ulusa iletmekle meşgul.
Fotoğraf: Shutterstock
URSULA VON DER LEYEN
Belçika doğumlu Alman, 64 yaşında
NEDEN O?
Angela Merkel idaresinde farklı bakanlık misyonlarını üstlenen Von der Leyen, çocuklar için kreşlerin sayısının artırılmasından borsaya kayıtlı şirketlerin idare şuraları için bir bayan kotasının getirilmesine ve eşcinsel evliliğin yasallaştırılmasına kadar bir dizi sorun hakkında, mensubu olduğu partinin klâsik üyelerini rahatsız eden bahadır açıklamalarıyla tanınıyor. Almanya’nın birinci bayan Savunma Bakanı oldu ve başkan olarak Angela Merkel’in haleflerinden biri olarak görülüyordu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Temmuz 2019’da Avrupa Komitesi Lideri seçildi ve bu misyona gelen birinci bayan oldu.
ÖZLÜ KELAMI:
“Bir şeye emek vermek için vilayetle de başarılı olma ihtimalinin yüksek olması gerekmez, yalnızca âlâ ve yanlışsız olduğu için de uğruna çalışmayı hak edebilir.”
SIRADA NE VAR?
AB’nin yıl sonuna kadar tüm Rus petrol ithalatının yüzde 90’ını yasaklamayı planladığını aktardı.
iletmekle meşgul.
Fotoğraf: Courtesy of European Union
SANNA MARIN
Fin, 36 yaşında
NEDEN O?
Finlandiya Başbakanı, geçtiğimiz günlerde bir partide arkadaşlarıyla dans ettiği bir görüntünün viral olması ve kendisini uyuşturucu testi yaptırmaya zorlayan muhaliflerden orantısız tenkitler almasıyla memleketler arası haberlere mevzu oldu. Sayısız siyasetçi ve kanaat lideri, iktidar pozisyonundaki bir bayanın maruz kaldığı haksız muameleyi vurgulayarak, onu desteklemek için öne çıktı. Dansına duyulan öfke, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde hal ve Covid-19 kriziyle ustalıkla gayret etmesi de dahil olmak üzere, dikkatleri başkan olarak yaptığı başarılı işlerden uzaklaştırıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
34 yaşında, dünyada bir hükümete liderlik eden en genç kişi oldu. Ülkede hem anneler hem de babalar için ebeveyn müsaadesi sistemini daha da geliştirdi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Bir toplumun gücü, en varlıklı üyelerinin zenginliğiyle değil, en savunmasız vatandaşlarının bununla ne kadar yeterli başa çıkabildiğiyle ölçülür.“
SIRADA NE VAR?
Finlandiya’nın 2035 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşacağı kelamını verdi.
Fotoğraf: Getty Images/Bloomberg
ANGELA MERKEL
Alman, 68 yaşında
NEDEN O?
Forbes mecmuası tarafından on dört defa dünyanın en güçlü bayanı olarak isimlendirilen Merkel, siyasete atılmadan evvel bir bilim insanıydı. Hıristiyan Demokrat Birliği’nin (CDU) birinci bayan önderi olduktan sonra 2005’ten 2021’e kadar Almanya’nın şansölyesi olarak hizmet verdi.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Normalde temkinli karakteriyle tanınan Merkel, 2015’te Avrupa, göç krizinin doruğundayken ülkenin sonlarını mültecilere açmaya yönelik gözü pek hareketiyle memleketler arası övgü topladı ve Almanları “Yapabiliriz“ mantrasıyla bir ortaya topladı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Fizik alanında meslek yapmayı seçtim zira orada gerçekler pek kolay bükülmez.“
SIRADA NE VAR?
Danışmanı Beate Baumann ile 2024’te basılması planlanan siyasi anılar kitabı üzerinde çalışıyor. Tıpkı vakitte Gulbenkian İnsanlık Mükafatı (İklim krizi) Jürisi’nin yeni lideri oldu.
Fotoğraf: Pixabay
ALEXANDRIA OCASIO-CORTEZ
Amerikalı, 33 yaşında
NEDEN O?
Ocasio-Cortez, Amerika Birleşik Devletleri Kongresi’ne seçilen en genç bayan milletvekili olmasının yanında, birinci hizmet devrinde toplam 23 kanun tasarısı sunmasıyla tanınıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Komite oturumları yoluyla, büyük bir ilaç şirketine HIV bulaşımını azaltan bir ilacın fiyatını düşürmesi için baskı yaptı; bir savunma sanayii taşeronunu 16,1 milyon dolarlık federal fonu iade etmeye zorladı ve Michael Cohen’in, Lider Donald Trump’ın vergi kaçakçılığına karıştığını kayıtlara geçirmesini sağladı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Değişim yürek ister.“
SIRADA NE VAR?
Mevcut misyon müddeti 3 Ocak 2023’te sona eriyor, bu nedenle tekrar seçilmek için yarışmakla meşgul.
Fotoğraf: Courtesy Franmarie Metzler/U.S. House Office of Photography
KÜLTÜR
Kalem kılıçtan keskindir! Kültür alanında dikkate alınması gereken bu güçlü bayanlar tarih yazıyor.
DOLLY ALDERTON
Kanadalı İngiliz, 34 yaşında
NEDEN O?
Hayatınızın tüm dağınık ayrıntılarını herkesin gözünün önünde ortaya koymak belirli bir cins yürek gerektirir. Alderton tam olarak bu sebeple bir marka. Everything I Know About Love isimli anı kitabının TV uyarlaması, yılın en çok konuşulan programlarından biri oldu. 2021 romanı Ghosts, kurmaca kısmında İngiliz Kitap Mükafatı için finale kaldı. Pop kültürü ve flört konusundaki esprili yaklaşımlarıyla tanınıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Yarattığı ve ortak sunuculuğunu yaptığı podcast serisi The High Low ona yeni bir hayran kitlesi kazandırdı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Aşk hakkında bildiğim neredeyse her şeyi bayanlarla uzun müddetli dostluklarımdan öğrendim.“
SIRADA NE VAR?
Başka bir roman üzerinde çalışıyor ve TV yapımcılığına devam etmeyi planlıyor.
Fotoğraf: Alexandra Cameron
CHRISTIAN AMANPOUR
İngiliz İranlı, 64 yaşında
NEDEN O?
Adı Amerikan gazeteciliği ile eş manalı olarak görülen Amanpour, 1990’ların başında, Körfez Savaşı’yla ilgili haberleriyle tanındı. Bosna Savaşı ve öteki çatışma bölgelerinden gelen sesi, ona korkusuzluğuyla ilgili bir ün kazandırdı. 1992’den 2010’a kadar CNN’in milletlerarası baş muhabiriydi, şimdilerde ABC News’de milletlerarası siyaset programları hazırlıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
1993’te verdiği bir röportajda Lider Bill Clinton’ı Bosna’daki çatışma konusunda “sürekli takla atmakla“ suçlayarak meşhur oldu. Clinton öfkeyle karşılık verdi lakin Amanpour, bu çıkışıyla mesleksel manada dikkat alımlı bir güç olduğunu kanıtladı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Kaybı ve başarısızlığı itici gücüm haline getirdim.“
SIRADA NE VAR?
Amanpour, yumurtalık kanseriyle savaştıktan sonra yeni bir hayata başladığını söylüyor.
Fotoğraf: Depositphotos
RANA AYYUB
Hintli, 38 yaşında
NEDEN O?
The Washington Post’taki “Global Opinions“ köşesinde vefat tehditlerine neden olan çetrefilli sıkıntıları ele almaktan çekinmeyen Hintli araştırmacı gazeteci Ayyub’u tanımlamak için en sık kullanılan söz “korkusuz“. Hindistan’daki siyaset ve toplumsal problemler hakkında haber yapıyor ve 2002’deki Gujarat isyanlarıyla ilgili kapalı soruşturması nedeniyle övgü aldı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Başbakan Narendra Modi ve Bharatiya Janata Partisi lideri Amit Shah’ın Gujarat ayaklanmalarındaki rolünü araştırmak için yaklaşık sekiz ay süren riskli bir operasyon yürüttü.
ÖZLÜ KELAMI:
“Hindistan kusurlu bir deney.“
SIRADA NE VAR?
Ayyub yakın vakitte Chicago Üniversitesi Siyaset Enstitüsü’nden Pritzker bursu kazandı.
VIRGINIE DESPENTES
Fransız, 53 yaşında
NEDEN O?
İkonik müellif, romancı ve sinema imalcisi, marjinal bir topluluğun kesimi olarak toplumsal cinsiyeti, cinselliği, yoksulluğun yaşama tesirlerini araştıran çalışmalarıyla tanınıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
İlk romanı olan tecavüz-intikam öyküsü Baise-Moi’yi 23 yaşında yayımladı. 2000 yılında, romanın bir sinema uyarlamasını yönetti. Bir porno yıldızının başrol oynadığı bu imal, 28 yıl sonra Fransa’da yasaklanan birinci sinema oldu.
ÖZLÜ KELAMI:
“40 yaşını geçen herkes bombalanmış bir kent üzeredir.”
SIRADA NE VAR?
Eşcinsel ve feminist kültürün toplumsal sorunlarıyla ilgili yapıtların yayınlanmasına odaklanan bir yayınevi kurdu.
Fotoğraf: Jean-François Paga
ANNIE ERNAUX
Fransız, 82 yaşında
NEDEN O?
Yazarın odunsuz, net lisanı, gözü pek ve yakıcı olarak isimlendiriliyor. Guardian muhabiri Anita Chakraborty onun hakkında şunları söylüyor: “Ernaux’nun seks üzerine yazdıklarını misal nitelikteki yazılardan ayıran özellik, hiç utanma hissinin olmamasıdır. İstek, onun yazılarında daha fazla istek, mevt dürtüsü, memnunluk ve hatta kürtaj üzere geçmiş travmaları ortaya çıkarır ancak asla aşağılanmaz.”
ÖNE ÇIKMA ANI:
2022 Nobel Edebiyat Ödülü’nü (840 bin pound) kazandı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Belki de hayatımın asıl emeli vücudumun, hislerimin ve fikirlerimin yazıya dönüşmesidir.”
SIRADA NE VAR?
Yale Press, Nisan 2023’te Ernaux’nun “Look at the Lights, My Love“ kitabının birinci İngilizce çevirisini yayınlayacak.
Fotoğraf: Francesca Mantovani-éditions Gallimard
AMANDA GORMAN
Amerikalı, 24 yaşında
NEDEN O?
Amerikalı şair ve aktivist Amanda Gorman, Lider Biden’ın vazifeye başlama merasiminde kendi kaleme aldığı “Tırmandığımız Tepe“ isimli yazısını okuyunca, birkaç dakika içinde dünya çapında bilinen bir isim haline geldi. Baskı, feminizm, ırkçılık ve marjinalleştirme temalarını araştıran Harvard mezunu Gorman, 2017’de Ulusal Gençlik Şairi seçilen birinci kişi oldu ve dünyada “Bir Jenerasyonun Sesi“ olarak benimsendi.
ÖNE ÇIKMA ANI:
ABD tarihinde bir başkanlık yemin merasiminde kitap okuyan en genç şair oldu. Kitapları çok satanlar listesinde yer alan Gorman, moda ikonu olarak da tanınıyor ve geçen yıl Gigi ve Bella Hadid’in ajansı IMG Models ile anlaştı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Umut ışığı her vakit vardır. Fakat bunu yalnızca yiğit olursak görebiliriz.”
SIRADA NE VAR?
2036’da Amerikan Başkanlığı’na adaylığını koymayı planlıyor.
Fotoğraf: Courtesy of Estée Lauder
ELİF ŞAFAK
Türk, 51 yaşında
NEDEN O?
Romancı, deneme müellifi, konuşmacı, siyaset bilimci ve aktivist Elif Şafak’ın, 10 Dakika 38 Saniye isimli romanı Booker Mükafatı için finale kaldı. Çalışmaları 50’den fazla lisana çevrildi. Tasavvuf ve Osmanlı kültüründen büyük ölçüde etkilenen kararlı bir feminist ve hümanist olan Şafak, her türlü yabancı düşmanlığına karşı duran yazılarıyla tanınıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Aşkın Kırk Kuralı romanı, BBC’nin Dünyamızı Şekillendiren 100 Roman’dan biri seçildi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Aşk doğduğumuz andan itibaren hepimizin içinde var olur ve o andan itibaren keşfedilmeyi bekler.“
SIRADA NE VAR?
Yeni kitaplar üzerinde çalışıyor.
Fotoğraf: Zeynel Abidin
OPRAH WINFREY
Amerikalı, 68 yaşında
NEDEN O?
O, dünyanın en ünlü TV sunucusu, dünyanın en güçlü siyahi bayanı ve dünyadaki birinci siyahi bayan milyarder ve gerçek bir marka. “Tüm Medyanın Kraliçesi” olarak bilinen Oprah’nın nitekim yapamayacağı bir şey yok üzere.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Hem oyuncu hem üretimci olarak iki Oscar’a aday gösterildi. Ayrıyeten okullara, bayan istismarcılarını yakalama kampanyalarına sağladığı takviye ve yardımlarla öne çıkıyor.
ÖZLÜ KELAMI:
“Yaralarını bilgeliğe dönüştür.“
SIRADA NE VAR?
The Color Purple müzikalini 2023 yılında beyaz perdeye taşıyacak olan dört yapımcıdan biri.
Fotoğraf: Chris Craymer
EĞLENCE
Halk üzerindeki olumlu tesirlerini sorunlara dikkat çekmek ve güçlü değişim ismine ilham vermek için kullanıyorlar.
ADELE
İngiliz, 34 yaşında
NEDEN O?
Adele, 120 milyondan fazla plak satışı, 15 Grammy Mükafatı ve 12 Brit Mükafatı ile dünyanın en çok satan müzisyenlerinden biri olmasına karşın, ayakları yere basan kişiliği, eşsiz İngiliz mizah anlayışı ve tevazusu ile tanınıyor.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Albümlerinin her biri anında birer klasik haline geldi. 2013’te müziğe hizmetlerinden ötürü Britanya İmparatorluk Nişanı (MBE) ile ödüllendirildi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Elbette güvensizliklerim var lakin onları bana hatırlatanlarla bir ortaya gelmiyorum.“
SIRADA NE VAR?
Kasım 2022-Mart 2023 ortasında Caesars Palace Las Vegas’ta tam 32 konser verecek.
Fotoğraf: Depositphotos
BEYONCÉ
Amerikalı, 41 yaşında
NEDEN O?
Destiny’s Child’dan onu süperstarlığa taşıyan solo albümü Dangerously in Love’a ve en son albümü Renaissance’a kadar tepede kalan Kraliçe B, kültürel eğilimleri herkesten evvel yakalama konusunda doğaüstü bir yeteneğe sahip. Çalışmaları müziği aşıp vaktin ruhuna bir çentik atarak kitleler ortası diyaloğu, moda trendlerini ve toplumun hassas noktalarına şefkatle yaklaşımı destekleyen bir yelpazeye yayılıyor. Müzik tarihinin en çok satan sanatkarlarından biri olan Beyoncé, yaratıcılığını oyunculuk, yapımcılık, sanat ve moda alanında çoktan kanıtladı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Kocası Jay-Z’nin evlilik dışı alakalarıyla ilgili söylentilerin su yüzüne çıkmasının akabinde ihanete uğramasıyla ilgili hislerini direkt tabir eden Lemonade albümünü yayınlamak, eşi gibisi olmayan bir güç atılımı olarak görüldü.
ÖZLÜ KELAMI:
“Dünya için kendini küçültmeye çalışma, bırak dünya sana yetişsin.“
SIRADA NE VAR?
2023’te Renaissance albümü için dünya tipine çıkmayı planlıyor.
Fotoğraf: Depositphotos
MICHAELA COEL
İngiliz, 35 yaşında
NEDEN O?
Senarist ve oyuncu Michaela Coel, BAFTA ödüllü durum güldürüsü Chewing Gum’u yaratıp oynadığından beri güçlü açıklamalarıyla gündem yaratıyor. Coel ayrıyeten yazıp oynadığı otobiyografik dram dizisi I May Destroy You ile iki BAFTA mükafatı daha kazandı ve En Âlâ Dizi Senaryosu kolunda Emmy Mükafatı kazanan birinci siyahi bayan oldu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2018’de Edinburgh TV Festivali’ndeki ikonik konuşmasında, cümbüş sanayisindeki ayrımcılığa ve cinsel hücumdan kurtulanlara yönelik muameleye değinmişti.
ÖZLÜ KELAMI:
“Ortadan kaybolmaktan korkma.“
SIRADA NE VAR?
Black Panther: Wakanda Forever’da Aneka karakterini oynayacak.
Fotoğraf: Natalie Seery
ZHOU DONGYU
Çinli, 30 yaşında
NEDEN O?
Aktris ve üretimci Zhou Dongyu, mesleğinde toplam 37 ödül kazandı ve günümüzün aranan Çinli aktrislerinden biri. Tüm rollerinde bariz bir tipi oynamayı reddediyor, polisiye tansiyondan romantik komedilere uzanan geniş bir yelpazede oyunculuğunu sergiliyor. Birkaç lüks markanın yüzü olan aktris, ayrıyeten bir etraf aktivisti.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2010 yılında ünlü direktör Zhang Yimou tarafından The Love of the Hawthorn Tree isimli sinemasında rol alması için seçilmeden evvel oyunculuk tecrübesi yoktu. Bu sinemadaki performansı çok sayıda ödül kazandırdı ve Çin’in en sevilen dört aktrisinden biri olmasının yolunu açtı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Bilgelik dünyayı değiştirebilir, lakin etraf, hayvan ve bitkilere hürmet duymak ve kıymet vermek, mutlak bir ön şart olmalıdır.“
SIRADA NE VAR?
2023’te vizyona girmesi planlanan üç büyük sineması var.
JUNG HO-YEON
Koreli, 28 yaşında
NEDEN O?
Kariyerine 2010 yılında model olarak başladı, Korea’s Next Top Model’in dördüncü dönemini ikinci olarak tamamladı ve yükselişe geçti. Jung Ho-Yeon, Netflix’in hit dizisi Squid Games’de oynadıktan sonra oyuncu olarak ismini duyurdu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
En Uygun Bayan Dizi Oyuncusu kısmında Screen Actors Guild Ödülü’nü kazandı ve Emmy Ödülü’ne aday gösterildi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Konu ne olursa olsun, hakikaten çok efor gösteriyorum. Yemin ederim.“
SIRADA NE VAR?
Alfonso Cuarón’un Apple TV+ tansiyon dizisi Disclaimer’da Cate Blanchett ile birlikte rol alacak.
OLIVIA RODRIGO
Amerikalı, 19 yaşında
NEDEN O?
Hollywood’a Disney’in çocuk yıldızı olarak girip pop yıldızına dönüşmek, son derece klişe bir meslek seyahati üzere görünse de Olivia Rodrigo kendi biçimiyle bölümde fark yaratmayı başarmış bir isim. Birinci single’ı “Drivers License“, 2021’in en çok satan müziklerinden biri oldu. Plak mutabakatını imzalamadan evvel, tüm modüllerinin müelliflerinin haklarını korumak için pazarlık yaptı. 2021’de Time onu Yılın Gösteri İnsanı, Billboard ise, 2022’de Yılın Bayanı seçti. Pop yıldızlığının yanı sıra, ününü uygunluk için kullanmaya kararlı ve pandemi sürecinde gençleri aşı olmaya teşvik etti.
ÖNE ÇIKMA ANI:
2022’de ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtaj özgürlüğü kararını bozmasına karşılık olarak Rodrigo, Glastonbury Festivali’nde İngiliz müzikçi Lily Allen ile birlikte “Fuck You“ müziğini seslendirdi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Yapıcı eleştiriyi seviyorum zira bu, birinin sizi ve sanatınızı önemsediği manasına geliyor.”
SIRADA NE VAR?
2023’te Coachella’da sahne alması bekleniyor.
TAYLOR SWIFT
Amerikalı, 32 yaşında
NEDEN O?
Kendi neslinin en değerli müzik müelliflerinden biri olan Taylor Swift, dünya çapında 200 milyondan fazla albüm satışıyla tüm vakitlerin en çok satan müzisyenlerinden biri. Mesleği boyunca üçü Yılın Albümü kısmında olmak üzere 11 Grammy, 34 Amerikan Müzik Mükafatı, 29 Billboard Müzik Mükafatı ve bir Emmy Mükafatı kazandı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Menajer Scooter Braun ve Big Machine ile yaşadığı kamuya açık bir uyuşmazlığın akabinde, tüm eski kayıtlarının denetimini makul geri almasıyla ünlüdür. Orjinal kayıtlar üzerindeki hakları gasp edilince, tüm albümlerini tekrar kaydedip “Taylor’ın Versiyonu“ etiketiyle tekrar yayımladı.
ÖZLÜ KELAMI:
“Yol boyunca kazandığın muvaffakiyetin altını oymaya çalışan ya da muvaffakiyetlerinin, şöhretinin prestijini kendine çekmeye çalışan beşerler olacak. Fakat yalnızca işine odaklanırsan ve o insanların seni şaşırtmasına müsaade vermezsen, bir gün gayesine ulaştığında etrafa bakıp seni oraya koyanın yalnızca sen ve seni seven beşerler olduğunu anlayacaksın. ve bu, dünyanın en hoş duygusu olacak.“
SIRADA NE VAR?
Ekim ayında 10. stüdyo albümünü çıkaran Swift’in 2023’te dünya cinsine çıkmayı planladığı söyleniyor.
Fotoğraf: Beth Garrabrant
SANAT
Bu bayanlar sinema, fotoğraf ve çığır açan yapıtlarıyla miraslarını kültürel belleğimize kazıdılar.
MARINA ABRAMOVIC
Sırp, 75 yaşında
NEDEN O?
Çalışmaları performans sanatını, dayanıklılığı, feminizmi, oyuncu ve izleyici ortasındaki bağlantıyı, vücudun sonlarını ve zihnin olasılıklarını araştırıyor. Kırk yılı aşkın bir müddettir faal olarak eser üretiyor ve kendisine “performans sanatının büyükannesi“ diyor. 2007’de kâr maksadı gütmeyen bir performans sanatı vakfı olan Marina Abramovic Institute’u (MAI) kurdu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Rhythm 0 ismini verdiği projesi, hayatını ve bedenini büsbütün yabancıların ellerine teslim etmeyi içeriyordu. Kendini bir galeri alanında altı saat boyunca izleyenin dilediği üzere kullanabileceği bir objeye dönüştürmeyi, deney bitene kadar büsbütün pasif kalmayı kabul etti.
ÖZLÜ KELAMI:
“İnsanların içinde farkında bile olmadıkları kadar çok acı var.“
SIRADA NE VAR?
İngiltere’deki birinci büyük retrospektifi, Kraliyet Sanat Akademisi’nde Eylül 2023’te açılacak ve Aralık ayına kadar devam edecek.
Fotoğraf: Depositphotos
MANAL AL DOWAYAN
Suudi Arabistanlı, 49 yaşında
NEDEN O?
Uzun müddettir Suudi Arabistan’da bayanların ömrünü etkileyen toplumsal cinsiyete dayalı gelenekleri sorgulayan Al Dowayan, yakın vakitte lüks bir markayla iştirak yaptı, markanın ikonik çantalarından birini yine tasarlayan birinci Arap oldu.
ÖNE ÇIKMA ANI:
Etkileşimli enstalasyonları Suspended Together (2011) ve Esmi-My Name (2012), krallıktaki binlerce bayanın adaletsiz toplumsal gelenekler hakkında konuşması için platform sunan atölye çalışmalarının bir eseri.
ÖZLÜ KELAMI:
“Varlığım, bir meydan okuma.“
SIRADA NE VAR?
Suudi çölünde yeni bir kültürel teşebbüs olan Wadi AlFann (Sanat Vadisi) için büyük ölçekli bir sanat yapıtı yaratıyor.
JANE CAMPION
Yeni Zelandalı, 68 yaşında
NEDEN O?
1993 yılında The Piano sinemasıyla Cannes Sinema Festivali’nde Altın Palmiye mükafatını alarak bu mükafatı alan birinci bayan sinemacı oldu. Akabinde 2014 yılında 67. Cannes Sinema Festivali’nde uzun metrajlı sinema heyetine başkanlık eden birinci bayan direktör yeniden oydu. Sinema tarihinde -1993 ve 2022’de- Oscar’lara En Âlâ Direktör kısmında iki sefer aday gösterilen birinci bayan olan Campion, ikinci adaylığında, The Power of the Dog ile Oscar’ı kazandı.
ÖNE ÇIKMA ANI:
The Piyano sinemasının sismik bir kültürel tesiri oldu ve Kirsten Dunst “Hepimizin emeli bu cins bir oyunculuk” derken Campion’un bayanları en âlâ yöneten direktör olduğunu söyledi.
ÖZLÜ KELAMI:
“Kadınların yönettiği sinemalardan gerçekte bayanın ne olduğunu öğreniyoruz. Erkek direktörler bir şeyleri eksik ya da bayan direktörler her şeyi hakikat yapıyor demiyorum, yalnızca farklı bakış açılarına sahip olduğumuzu söylüyorum.“
SIRADA NE VAR?
Netflix’in finansmanıyla Yeni Zelanda’da kurduğu yeni bir sinema okulu olan Aotearoa Pop Up Sinema Intensive’e odaklanıyor.
Fotoğraf: Grant Matthews / 2021 Netflix Inc
<