DANSA DAVET!

Sezon koleksiyonlarını birleştiren nokta özgürleştiren dans hareketlerinden, gece kulüplerindeki yükselen seslerden ve 60’ların asi şenliklerinden geliyor. Ortalarında performans sanatlarının geçtiğimiz iki yıl içerisinde karşılaştığı zorluklara dikkat çekmek isteyen de vardı, birinci gençlik yıllarında izledikleri bale şovlarını, şenlik alanlarındaki o kaçamak flörtleri yad etmek isteyende. Tasarımcıların sırları bu defa dans ve müzik yoluyla su yüzüne çıkıyor!

Dans ve müzik sanırım içgüdülerimizi, yaratıcı yanımızı en kolay dışa vurduğumuz iki araç. Dans etmekten kimi vakit utandığımız ya da kaçındığımız doğrudur, pekala ya müzik? Hayatımızın her anını domine eden, ruh halimize göre şekillenen bir güce sahip. Mırıldandığımız sözler kişiliğimizin daha doğrusu hislerimizin tam bir turnusolu. Kıyafetler ve modanın da müzik üzere bir dokunuşu var hayatımıza. Hislerimiz ve kimliğimiz konusunda büyük ipuçları veriyor.

VERSACE

Diğer bir taraftan müzikler kendi alt kültürünü oluşturdukça büyük resmi tamamlamak için oyuna kıyafetler de giriyor. Hip-hop, rap, rock, reggae, pop… Türler uzayıp gidiyor, tarzlar ve münasebetiyle tasarımcıların ilham kaynakları da. Birkaç sene önce çabucak her tarafta okuduğumuz bir başlık vardı. Yıllar boyunca sinema yıldızlarının görkemi altında moda dünyasında pek de rüzgarlarını estiremeyen şarkıcılar artık tarz konusunda gerçek influencer’dı. K-Pop kümesi BlackPink’in dört yıldızının, dört farklı marka elçiliği ve bu uğurda geliştirdikleri tarzları, Lil Nas X’in pembe Versace’leri, Megan Thee Stallion’ın dikkat çeken vamp tarzı ve Cavalli görünümleri, Cardi B’nin Mugler ve Richard Quinn aşkı iki disiplinin ortasındaki bağları da kuvvetlendiriyor.

Ancak bu dönem modanın, münasebetiyle tasarımcıların, müzisyenlerle tek bağı onları giydirmek, birlikte tasarlamak ya da onları marka yüzü yapmaktan çok öteydi. Dönem koleksiyonlarının tam ortasında eğlence kültürü vardı. İddia edersiniz ki bu koleksiyonların fikir aşaması ve somutlaşma süreci geçtiğimiz yıl tam da aşıların bulunmasıyla bir arada yine daima birlikte dans etmenin, konserlere katılmanın hayalinin kurulduğu vakte denk geliyor.

“1960’larda hava kararınca olmak isteyeceğiniz tek yer Roma’daki Piper Club’dı” demişti MGC. Dior bizi diskoteke, Tiger of Sweden ise zen bahçelerine götürdü.

POP & DISCO

Donatella Versace’nin müzikle en çok da pop ve hip-hop yıldızlarıyla olan bağını bilmeyen yoktur. Onun için ödül törenlerinde giydirdiği ünlüler, sıradan birer marka-ünlü anlaşması üzerine heyeti değil. Ayrıyeten Versace’nin göz alıcı renklerini, devasa çengelli iğnelerini genelde sinema şenlikleri ve galalarında değil, MTV ya da Grammy üzere müzik odaklı törenlerde görüyoruz. Jennifer Lopez’le olan arkadaşlığı bir yana, Donatella’nın geçtiğimiz ay Los Angeles’tayken yaptığı birinci şeylerden biri de Britney Spears’i ziyaret etmek olmuştu. (Sonbahar/Kış 22 kampanyalarında umarım tekrar bir ortaya gelirler, diyerek bir de dilek çemberi oluşturuyorum.) Madonna’yla, Lady GaGa’yla olan ilişkisi de malum! Donatella’nın bir diğer özelliği de bu isimleri ne yapıp edip fiziken de kendine benzetmesi. Bu ekolün son üyesi de günümüzün disko kraliçesi Dua Lipa! Lipa önce Versace’nin İlkbahar/Yaz 2022 defilesinde yürüdü. Şovu yalnızca açmak- la kalmadı, tıpkı vakitte kapadı da. Geçtiğimiz ay düzenle- nen Grammy’de de 90’lara ilişkin arşiv bir Versace giyindi.

60’lar… Earlswood Wood Jazz Şenliği. Dönem ve bu şenlikler Courrèges ruhunu özetliyor.

Dior’da Maria Grazia Chiuri vakti biraz daha geriye aldı. Bugüne kadar tasarladığı en âlâ hazır giysi koleksiyonu için Chiuri dönemler ortasında bir yolculuğa çıkararak 60’lara götürdü bizi. Françoise Hardy’nin Fransız pop ezgileri, dönemin en büyük modellerinden Twiggy, 1961’in “Slim Look” koleksiyonuyla vaktiyle modanın geleceğini şekillendiren o yılları özetledi. Fakat hepsinin de ötesinde defilenin en can alıcı noktası o 10 yıl boyunca insanları özgürleştiren, eğlenmek için buluştukları Roma’daki Piper Club’ı yine yorumlamasıydı. Sanat, moda ve diğer tüm yaratıcı alanlarda üreten insanların burada buluşması, Chiuri’nin gençlik yıllarını da burada geçirmesi, 60’ların hedonist ve özgürlükçü yanıyla buluşunca ortaya enfes bir öykü ve atmosfer çıkıyor. Zati defilenin düzeni ve kreatif yönetimi de bu kulüpte yer alan dans pisti ve genel olarak iç mimarisi düşünülerek hazırlanmış. Muazzam referanslar! Koleksiyondaki püsküller, saçaklar da dans ederken kusursuz fotoğrafı vermenizi sağlayacak cinstendi.

60’lardan ilham alan bir diğer marka da Vivetta oldu. Hatta geçtiğimiz dönem Milano Moda Haftası’ndaki en ilginç sunumlardan birine imza attı. Modeller Palazzo del Ghiaccio’da yer alan buz pistinde hünerlerini sergiledi. Vivetta Ponti aslında hayallerini büyük kurarak sunumu Ay’ın yüzeyinde yapmak istemiş; gelin görün ki dünya şartları buna el vermiyor! “Tüyler ve cut out’larla bayanın vücudunu, hareketlerle özgürlüğü kutlamak istedim” diyordu şov sonrasında. Bu yüzden modeller de Tonya Harding ya da Nancy Kerrigan üzere artistik patinaj şampiyonalarındaki üzere buz üstünde süzüldüler. Aykırı atlamalar, uçan dönüşler yaptılar.

Dansın ilham kaynağı olmaktan çıkıp kıyafetler ve modayla birleştiği o iki koleksiyon. Issey Miyake ve Roksanda. Modeller dans ederek tanıttılar kıyafetleri.

Bizi popüler müziğin ritmine emanet eden yalnızca Versace ve Dior değildi. Olivier Rousteing ve Anthony Vaccarello da Balmain ve Saint Laurent için karanlık gecelerin, spot ışıklarının çekiciliğine davet ettiler bizi. Saint Laurent her vakit için vamp ve seksi gecelerle özdeşleşen bir çizgide ilerliyor benim için. Koleksiyondaki çabucak her kıyafetle Berlin’e, Berghain’e gitmek isteyebilirsiniz. Balmain ise Rihanna’nın şarkısında haykırdığı üzere “Please Don’t Stop The Music” diyordu. Rousteing Fransız modaevindeki 10. yılını kutluyor bu koleksiyonla. Haliyle müziğin sesini hiç kısma- dan Naomi ve Beyoncé’nin de katıldığı bir partiye dönüştürdü kutlamaları. Kim bu partinin dışında kalmak ister ki?

Parti demişken! Louis Vuitton’da Nicolas Ghesquière bizi vakit ve bağlamdan kopararak büyük bir baloya ışınladı. Baloda ne olur? Dans, maskelerin gerisine saklanan çekici yüzlerin birbirleriyle flörtleri ve ihtişamlı kıyafetler. Couture ve hazır giysi ortasındaki çizgiyi muğlaklaştıran koleksiyonda gözler danteller, pelerinler, fakat en çok da bellerdeydi. Koleksiyondaki parçalarla bir gece kulübüne de gidebilirsiniz, lakin maskeler bir baloyu ya da koleksiyonun odağındaki o çağdaş gotik parçalar sizi 19. yüzyıldaki balolara da ışınlayabilir. Hedonizm iliklerine işlemiş bir vampir kuşaklar uzunluğu yalnızca partiliyor üzere.

The Royal Ballet; birebir vakitte Halpern koleksiyonunun gerisindeki ilham kaynağı.

MEDİATİF DANS GÖSTERİLERİ

Netflix’in iki dönem sonrasında iptal edilen imali The OA’yi ve ana karakterlerin dansını hatırlarsınız. Özellikle Tiger of Sweden’ın İlkbahar/Yaz 2022 sunumunu gördüğümde zihnimde canlanan tek şey direkt buydu. Koleksiyon çıkış noktasını W.B. Yeats’in bir şiirinden alıyordu. “The White Swans at Coole.” Sunum bu yüzden doğanın içinde, yemyeşil bir alanda gerçekleşti. Modeller gökyüzünde süzüldü. Defilenin notlarında şöyle yazıyordu. “Doğayı optimistik bir bakış açısıyla kutluyoruz.” Şovun koreografisi Berlin’de yaşayıp, üreten çok yönlü sanatçı Franka Marlene Foth’a ilişkin. Foth, küratör, yönetmen ve dans direktörü. Esasen yaptığı her iş de dans temelli. Üretimleri biraz slow motion, biraz mediatif. Başka bir gerçekliğe, dünyaya aitmiş üzere. Vakti durduruyor, izleyeni sakinleştiriyor. Misal bir gösteri Issey Miyake’de de vardı. Modeller bir zen seremonisindeymişçesine süzülüyorlardı.

Koleksiyonlar ve tasarımcılardan rol çalan bir baş- ka dans ustası da Holly Blakey idi. Daha önce Vivienne Westwood için defile yapan, Florence and The Machine’in görüntülerine danslar hazırlayan ve de “The Phantom of the Opera”yı sahneye koyan Blakey bu defa gücünü Roksanda’yla birleştirdi. Canlı ve blok renkler dizaynları özetliyor. Blakey ve dizayncı Roksanda Ilincic’in yapmak istediği şey de kıyafetleri fırçaya, dans hareketlerini de kanvas üzerine vurulan darbelere benzetmek olmuş. Böylece her bir hareketle gökyüzüne kaotik ancak güzel darbeler bırakmak amaçlanmış. Pekala, neden dans? Ilincic’in yanıtı kolay. 18 ay boyunca pandeminin gölgesinde geçen gerçeklikten kaçışı vurgulamak. Hareketler yoluyla iletişim kurabilmek.

Louis Vuitton defilesi ‘Le Grand Bal’ yani büyük baloya bir davetiyeydi.Görkemli avizelerin gölgesinde, maskelerin ardında 18. yüzyıldaki bir partideydik güya.

Özellikle Halpern ve Ilincic’in tanıtımlarına lookbook yoluyla bakınca ortak noktalar yakalıyorsunuz. Modeller havadan asılmışçasına poz veriyorlar. Kıyafetler başka tarzlarda olsalar da renk cümbüşü her iki tasarımcıya birebir lisanı konuşturtuyor üzere. Halpern’de seksi cut out’lar, satenler ve parıltılı kumaşlar ön planda. Dans konusunda her iki tasarımcıyı birbirinden ayıran şeyse Halpern’in balerinlere ve bale geleneğine atıfta bulunması. Michael Halpern çocukluğu ve birinci gençliği boyunca resitallere katılıp, New York City Ballet’nin provalarını izlermiş. Bu anıları canlandırmak için koleksiyonu Royal Opera House’da çektiği bir sinemayla tanıttı. Fumi Kaneko, Sumina Sasaki ve Leticia Dias üzere popüler balerinler taşıyor kıyafetleri. Pek natürel asıl çıkış noktası tekrar pandemi. “Özellikle performans sanatlarının geçtiğimiz bir yıl içerisinde karşılaştıkları zorluklara dikkat çekmek istedim” diyor Halpern.

ALTERNATİF SESLER

60’lar, 70’ler, rock şenlikleri ve çiçek çocuklar Nicolas Di Felice’nin Courrèges için oluşturduğu moodboard’da başrolde. “Fanlık” müessesesinin olmazsa olmazı, logolu rengi atmış siyah tişörtler, deri etek ve şortlar gördük. (Kate Moss’un klasikleşen Glastonbury tarzını anımsayın). Defile bir bahar şenliğinin olmazsa olmazı üzere şehrin çabucak dışındaki bir parkta (bu durumda Paris’in biraz uzağındaki) Bois de Vincennes’de düzenlendi. Di Felice şov notlarında yerin önemini vurgularken birinci gençlik anılarından, erkek arkadaşıyla birinci sefer burada öpüştüğünden bahsediyordu. Müzik, dans, romantizm. Hepsi de mevsimin büyüsünün bir parçası değil mi?

Swarovski taşları, kuş tüyleri ve salkım saçak özgürce hareket eden elbiseler Halpern kıyafetlerini anlatıyor. The Royal Ballet sahnesindeki balerinler üzere.

Yazı: Aykun Taşdöner

Fotoğraflar: Getty Images Türkıye, Imaxtree.com

ELLE Türkiye Mayıs 2022 sayısından alınmıştır.