Karagöz Hacivat diyaloglarını bilirsiniz
Şimdilerde yepyeni metinlerini bulmak pek mümkün değil ya aşağı üst şöyleydiler Bornova travestileri Yarı okumuş yarı bilgisiz lakin okumuş gözükmeyi pek sever bir tip olan Hacivat Karagöz e üstünlük taslamak maksadıyla kulaktan dolma duyduğu kimi Osmanlıca tumturaklı sözler kullanır Halk adamı Karagöz ise Bostancı travestileri hem anlamadığı için hem de Hacivat ın niyetini sezdiğinden kızıp kafiyeli ve öz Türkçe bir yanıt verir ekseriyetle enseye sıkı bir şaplak eşliğinde Hay senin kafanda paralansın Al bakalım Şaak Buca travestileri
Nedense Bakan Nebati nin bol epistemolojili heterodokslu iktisadi lügat paralamasını işitince aklıma ister istemez Hacivat ın lügat paralamaları geldi Ne var ki şimdilerde saçmalamalara kızıp enseye tokatı patlatacak bir halk Çankaya travestileri şimdi ortada yok
Türkiye de ikinci sınıf iktisat meddahları icrayı zenaat eylerken gelin biz dünyada ve Türkiye de küçük bir ufuk tipi yapalım
Bakın geçen hafta neler oldu dünyada İtalya Cebeci travestileri da Mussolini sever bir bayan göçmen zıddı telaffuzlar sonucu seçimi kaptı İşin vahimi Giorgia Meloni nin birkaç yıl evvel global seçkinler neoliberal siyasetler mali spekülatörler hakkında ettiği kimi kelamlara bakıp bunu sola örnek olarak gösterecek kadar başların karıştığı bir ülke olduğumuzu toplumsal medyadaki Meloni alkışlamalarına şahit olunca bir sefer daha anladık
Mesele tek taraflı da değil bir küme solcu da yalnızca İtalya da değil tüm Avrupa da neofaşist ya da otoriter popülizm dalgalarının yükselmesinde solun tek sorununu azınlık kimliklerin mikro meselelerine indirip o da kısmen etraf sorunu hariç hiçbir makro sıkıntıyla ilgilenmeyişinin cürmü olmadığını ispatlamakla meşgul
Öte yandan gerçek global seçkinler bile globalleşmeden git gide soğuma belirtileri gösteriyor ve piyasa yerine devletin daha fazla devreye girmesini savunuyor Yeni neofaşist hassaslıklar işte biraz da bu yeni yönelime hitap ediyor tıpkı liberal siyasetlerin artık seçkinlerin muhtaçlığını karşılayamadığı 1920 lerdeki gibi
Geçtiğimiz günlerde Birleşik Krallık ın yeni başbakanı Liz Truss un piyasadan vazgeçmeden giriştiği light popülizm hareketi poundun düşüşüyle gözlemlenen sıkı bir şamar yedi piyasadan Ne de olsa İngiltere gelirlerinin birçoklarını memleketler arası finans piyasalarının en kıymetli merkezlerinden biri olmasına borçlu O popülist atılımlar en azından orada daha bir mühlet beğenilen karşılanmayacak
Meloni nin de birtakım devletçi atılımlarının AB içinde sorun yaratacağını varsayım etmek için müneccim olmaya gerek yok Almanya hele de kendisi bir resesyona yanlışsız giderken AB nin Güney kanadının taleplerine 2012 den daha da tahammülsüz davranabilir
Unutmadan Truss un vergi indirimi eşliğinde devlet harcamalarını da arttıran mini bütçe düzenlemelerinin yarattığı piyasa reaksiyonunun aslında bir öncü sarsıntı olabileceğini vurgulayalım
Benzer bir şey çok kolay ABD hatta dünya çapında yaşanabilir
Truss un tasarısı emeklilik fonlarının iflası ihtimalini doğurunca hükümet ve Bank of England çabucak geri adım attı
Sorun şu Dünyada da emsal bir sorun var
2008 den beri yıllardır merkez bankaları krizi depresyona dönüşmeden bir ölçülü resesyon formunda denetim altında tutma gayesiyle çılgın üzere likidite yarattılar Bu likidite faizleri düşürerek uzun vadeli tahvilleri öylesine kârlı kıldı ki bilhassa emeklilik fonları gırtlaklarına kadar bunlarla dolu Artık ise yükselen enflasyonla birlikte uzun vadeli faizler artıyor ve kolay bir menkul kıymet matematiği mucibince bundan en fazla uzun vadeli tahvil fiyatları olumsuz etkileniyor Yani en ufak bir yanlış adımda Biden ınki dâhil bütün iktidarları çöp sepetine sürükleyecek bir emeklilik fonları iflas ihtimali gündeme gelir
Yarı okumuş İslamcı enteller epistemolojiyi değil fakat yaradılış ve metafizikle ilişkilendirdiklerinden midir ne ontoloji kavramını pek sever ontolojik sıfatını olur olmaz kullanmaktan kendilerini alamazlar
İşte onlar için ontolojik bir mevzu Kapitalizmin krizleri mali pansumanlarla niye güzelleştirilemiyor
Tam burada durup Nebati nin şimdilerde eline verilen konuşma metinlerindeki pek sevdiği bir öbür bahis olan heterodoks iktisat politikaları problemine bir değinelim
Kapitalizmi ikinci büyük savaş sonrasında kurtaran Keynesçiliğin yeni versiyonları bir vakittir yine tanınan kılındı ve bunların birtakımı heterodoks kılığında podyumda İşte bir tanesi şu malum Çağdaş Para Teorisi MMT
Baş savunucusu Stephanie Kelton Prezıdınt Biden ile pek sıkı fıkı Özetle devlet istediği kadar borçlansın isterse para bassın Nema Problema diyor
İçindeki farklı da olsa kıyafet 1950 ler Keynesçiliğinin 2000 lere uyarlanmış yeni kıyafeti
Yani kapitalizme iki tane devletçi pansumanın biri neofaşizm kılığında öteki sol kılığında geliyor
Türkiye deki yeni jenerasyon kimi heterodoks iktisatçılar da anaakımcı larla cihatlarında teoride farklarını söyleseler de pratikte mevcut otoriter rejimin iktisat siyasetlerine payanda olma tehlikesine dikkat etseler yeterli olur Baksanıza Nebati aguşunu açmış bekliyor
İçeride iktidar iktisadi olarak akıldışı lakin seçim mantığı olarak aşikâr bir akla hizmet eden düşük faiz siyasetini sürdürüyor
Kasten enflasyon yaratılıyor ve böylelikle bankaları ve güçlü sınıfı besliyor sabit gelirli halkı ise soyuyor Güvendiği şey böylelikle karşılıksız iç kaynaklarla dopingli bir büyümeyi sürdürebilme ihtimali Seçime kadar devasa boyutlu bir seçim iktisadı popülizmi ile enflasyonun yarattığı oy erimesini minimumda tutmak
En son dış ticaret istikrarı sayılarının gösterdiği rekor açık Ağustos 11 2 milyar dolar iktidarın kelamım ona Yeni İktisat Modeli nin sürdürülemez olduğunun en net işareti Aslında bunu kendileri de biliyor Tek sıkıntıları iktisat gemisini yürüyor hatta büyüyor göstermek hiç değilse seçime kadar
Seçim sonrasındaki muhtemel her durumda bu siyaset değişecek Lakin muhtemelen evvel yeni bir büyük krize uğrayarak
Ekonomide enflasyonun altında faizle kredi dağıtmak kredi talebini sonsuza vurduracağı için şimdilerde uygulanan ve iş dünyasını da kaygılandıran kredi yayınlaması ve selektif kredi uygulamaları bir mecburiyetti Lakin genel bir planlamanın olmadığı bir iktisatta bunu ikide bir birbiriyle çelişen yarım yamalak hükümet müdahaleleri ile başarmaya çalışıyorlar Olan tekrar küçük işletmelere oluyor Krediye ya hükümetin kolladıkları ya da büyük işletmeler erişebiliyor
İşler bu türlü gidince hükümetin seçimde tek ümidi getirdikleri sabotaj gayeli seçim kanunu değişikliklerinin fonksiyonunu görüp Altılı Masa yı dağıtabilmesi
Bir de PKK nın tıpkı 2015 teki üzere iktidarın işine yarayacak terör hareketlerine birden teğe başlaması Her iki operasyon için çok da beklemek gerekmedi
Tutacak mı şüpheliyim
Bütün bunlar olurken çabucak kuzeyimizde savaş kronik bir hal aldı Rusya çabuk bir zafer ümidini kesiyor Ukrayna nın da zafer kazanma imkânı en azından yakın vakitte yok Putin evvel gaz kıtlığı tehdidini öne sürmüştü Emel ABD ile AB nin ortasını açmaktı ABD anlaşılan eli gördü potu daha da arttırdı Ne tesadüf o sırada Kuzey akım borularında iki patlama oldu Olağan kuşkulu ortalık yerde duruyor
Putin artık taktik nükleer saldırı tehdidini daha yüksek sesle dillendiriyor lakin bu tehdidin AB yi Amerika ya daha da yaklaştırması daha muhtemel
Biden şimdilik kendini rahat hissediyor ne de olsa kendi yükselttiği milletlerarası tansiyon yükselen ABD Doları ile tekrar kendisine yarıyor Bu bu türlü devam eder mi İşte ondan daha da şüpheliyim
Öyle yahut bu türlü eski Ucuz Çin in artık devrede olamayacağı bir dünyada işler ne ekonomik ne siyasi açıdan en azından gelişmiş ülkeler için 1990 ların Büyük Ölçülü Dönem i üzere olmayacağı aşikâr Herkes Gelişen ekonomilerden kur krizi beklerken birinci önemli berbat işaretin gelişmiş İngiltere den gelmesi tesadüf değil
AKP iktidarının temeli olan ve 2000 li yılların birinci yarısında sonra da 2010 2017 ortasında gelişen ülkelere yağan dolar yağmurunun artık bu sefer bir kuraklık periyoduyla son bulduğu da açık
Manzarayi Genele bu türlü sevgili okurlar
Bu karışıklıkta bir tek şey belirli Hiçbir şey eskisi üzere olmayacak ve çok fazla şey değişecek
Cüneyt Akman FÖŞ Dünya siyasetinde yaşananlar finansal piyasaları nasıl tesirler
TÜRKİYE TARİHİNİN EN BÜYÜK MANİPÜLASYONUNUN KISA HİKAYESİ
FÖŞ yazdı Tahvil pazarındaki zelzelenin acı sonuçları
