Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu ile İstanbul Sanayi Odası Meclis üyeleri ortasında yaşanan krediye ulaşılamaması Escort Bayan üzerinden çıkan tartışma TL cinsi ticari kredilerin nereye kullanıldığına yönelik sorunu yine alevlendirdi Bankacılık bölümü kaynakları yüksek enflasyon ve kurdaki hareketler nedeniyle kredilerin büyük bir kısmının işletme sermayesi gereksinimine yönlendirildiğine Bayan escort dikkat çekerken Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu BDDK bilgileri bir kısmı ile de döviz kredisi borçlarının kapatıldığına işaret ediyor BDDK haftalık bilgilerinden yapılan hesaba nazaran her 100 liralık TL cinsi Escort ticari kredinin yaklaşık 30 lirası döviz kredisi borcuna aktarılmış durumda
Bankacılık dalı kaynakları yüzde 14 siyaset faizi uygulanırken döviz kurları ve yüzde 80 e dayanan enflasyonun ticari işletmeleri mali varlıklarını muhafazaya yönlendiriyor
TL cinsi ticari kredi faizleri de haziranda artan makroihtiyati tedbirler öncesine kadar yüzde 20 ler düzeyinde seyrediyordu Bu da ticari işletmelere TL cinsi krediyi ucuz maliyetle alma imkanı tanıyordu Kaynaklar bu ucuz kredi imkanının da döviz yükümlülüğünü azaltmak ve kur dalgalanmalarına karşı daha sağlam durabilmeye yönlendirildiğine dikkat çekti
Faiz yüzde 20 nin altındayken kredi kullanımı hızlandı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu datalarına nazaran yılbaşından bu yana TL ticari krediler 851 8 milyar lira arttı 31 Aralık 2021 itibariyle bankacılık kesiminin TL cinsi ticari kredi büyüklüğü 1 trilyon 846 milyar 763 milyon lira düzeyindeydi 22 Temmuz itibariyle nominal yüzde 46 1 lik artışla TL cinsi ticari kredilerin büyüklüğü 2 trilyon 698 milyar 605 milyon liraya yükseldi yılbaşında haftalık TL ticari kredi hacmindeki artış ortalama 14 milyar lira düzeyinde olurken şubat ayı ile birlikte artış hızlandı
Ocak ayında Merkez Bankası bilgilerine nazaran ortalama yüzde 25 26 düzeyinde olan TL cinsi ticari kredi faizleri şubat ile birlikte düşüşe geçti ve martın birinci haftasında yüzde 20 nin de altına geriledi Bu devirde haftalık TL cinsi ticari kredi büyümesi 40 milyar liranın üzerine geldi Mayıs ayında da TL cinsi ticari kredi faizleri tarafını üst çevirse de yüzde geçen enflasyona karşın yüzde 21 24 düzeylerinde kaldı Ve ticari işletmeler yüksek enflasyonda TL ticari kredi faizlerinin düşük maliyetinden yararlandı Mayıs ve haziranda 40 milyar dolardan daha yüksek haftalık artışlar da yaşandı ve BDDK ile Merkez Bankası nın makroihtiyati tedbirlerle getirdiği nakdî sıkılaştırma hem TL cinsi ticari kredi faizlerini yüzde 30 a gerçek hareketlendirdi hem de haftalık artışları tekrar 20 milyar liranın altına çekti 22 Temmuz itibariyle TL cinsi ticari kredi faizleri kurumsal kredi kartları hariç yüzde 31 33 ile son 3 5 yılın tepesinde bulunuyor
Yılbaşından bu yana şirketlerin döviz kredisi borcu geriliyor
Aynı devirde BDDK bilgilerine nazaran hukuksal bireylerin döviz kredisi borcu ise geriledi Yılbaşından bu yana döviz kredilerindeki düşüş 14 5 milyar doları olurken bilhassa TL ticari kredilerin yüksek hacimli arttığı mayısta döviz kredisi borçlarının en süratli azaldığı periyot oldu 31 Aralık 2021 itibariyle hükmî şahısların döviz kredisi borcu 156 milyar 607 milyon dolar seviyesindeydi
TL ticari kredi faizi düşük iken döviz kredisi borcu daha fazla azaldı
22 Temmuz itibariyle bu sayı 142 milyar 111 milyon dolara indi Yani 14 milyar 496 milyon dolarlık azalma yaşandı Döviz kredilerini ödemeyi ve müdahil olamadıkları yüksek enflasyon ortamında kur riskini azaltmayı hedefleyen hukuksal şahısların döviz kredisinde dünün dolar TL kuruna nazaran yaklaşık 260 milyar liralık bir düşüş yaşandı
TL cinsi ticari kredilerde birebir devirde yaşanan 851 milyar 842 milyon liralık artış göz önüne alındığında kabaca TL cinsi ticari kredilerin yüzde 30 5 inin döviz kredilerinin geri ödemesinde kullanıldığı söylenebilir
Özellikle TL cinsi ticari kredi faizinin düşük ve TL cinsi ticari kredinin haftalık kullanımının epey yüksek olduğu nisan ve mayıs aylarında hukuksal şahısların döviz kredisindeki haftalık azalma da yüksek seyretti TL cinsi ticari kredinin bir haftada 61 8 milyar lira arttığı 29 Nisan haftasında döviz kredilerinde de 2 2 milyar dolarlık düşüş görüldü
Reel bölüm yurtdışı borcunu da kapatma çabasında
Merkez Bankası verileri finans dışı özel bölümün yurtdışı kredi borçlarında da azalma olduğunu ortaya koyuyor Mayıs itibariyle finans dışı özel bölümün yurtdışından sağladığı toplam kredi borcu 904 milyon 122 bin dolar geriledi Ve Aralık 2021 deki 98 milyar 165 milyon 843 bin dolar düzeyinden 97 milyar 261 milyon 720 bin dolara indi Düşüş ise uzun vadeli kredi borcundaki 1 milyar 40 milyon 316 bin dolarlık azalmadan kaynaklandı Finans dışı özel kesimin yurtdışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu mayıs itibariyle yılsonuna nazaran 136 milyon 194 bin dolar yükseldi
Ticari kredide yıllık kur tesirinden arındırılmış büyüme yüzde 30
Makroihtiyati tedbirler ticari kredilerde artış suratının da yavaşlamasına neden oluyor Ticari kredilerde kur tesirinden arındırılmış yıllık büyüme yüzde 30 a indi Toplam kredi artış suratı ise tekrar kur tesirinden arındırılmış yıllık olarak yüzde 32 8 olarak hesaplandı 13 haftalık kur tesirinden arındırılmış ve yıllıklandırılmış ticari kredi artış suratı ise yüzde 28 5 e indi Toplam kredi artış suratı da 13 haftalık kur tesirinden arındırılmış olarak yüzde 37 73 e düştü
TL cinsi ticari kredi faizi 31 33 seviyesinde
Merkez Bankası bilgilerine nazaran TL cinsi ticari kredi faizleri 22 Temmuz haftasında yüzde 31 33 ile Kasım 2018 den bu yana görülen en yüksek düzeyine çıktı Haziranın ikinci haftasıyla birlikte hızlanan TL cinsi ticari kredi faizlerindeki artış sürerken yüzde 14 te 7 aydır sabit bırakılan siyaset faizi göz önüne alındığında ortadaki makas açılmaya devam ediyor Bankacılık kesimi kaynakları kredi faizleri ile siyaset faizi ortasındaki makasın bu kadar uzun müddet ve bu kadar açıldığı öbür bir devir olmadığına da dikkat çekti
Dünya Şebnem Turhan
