Anayasa Mahkemesi, taammüden yaralama hatası nedeniyle hakkında kararın açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı bulunan kişinin işe alınmaması üzerine açtığı davada, masumiyet karinesinin ihlal edildiğine karar verdi.
Bugünkü Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran, 2012’de lise öğrencisi olduğu periyotta bir arkadaşıyla arbede eden müracaatçı hakkında arkadaşının yaralanması sonrası taammüden yaralama hatasından dava açıldı.
Yargılanmasının akabinde Gölcük 1. Asliye Ceza Mahkemesince 7 ay 23 gün mahpus cezası verilen müracaatçı hakkındaki karar, 5 yıl kabahat işlememesi haline isimli sicil kaydına işlenmemesini öngören “hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına” (HAGB) çevrildi. 5 yıllık mühletin dolması üzerine de 2018’de müracaatçı hakkındaki dava düşürüldü.
SINAVDA BAŞARILI OLMASINA KARŞIN ALINMADI
Bu süreç devam ederken müracaatçı, 2015’te infaz müdafaa memuru olabilmek için imtihana girdi. İmtihanda başarılı olmasına karşın hakkında güvenlik ve arşiv araştırması olumsuz sonuçlanan müracaatçı, mesleğe kabul edilmedi.
“BAŞVURUCU SUÇLANAMAZ”
Mesleğe alınmamasına ait iptal davası açan başvurucuyu Kocaeli 2. Yönetim Mahkemesi haklı buldu. Kararda, hakkındaki HAGB kararı nedeniyle müracaatçının suçlanamayacağı tabir edildi. Davanın istinaf edilmesi üzerine ise İstanbul Bölge Yönetim Mahkemesi 1. İdari Dava Dairesi, lokal mahkeme kararının kaldırılmasına karar verdi.
AYM’YE KİŞİSEL BAŞVURU
Kararın nihaileşmesinin akabinde müracaatçı, masumiyet karinesinin ihlal edildiğini ileri sürerek Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatta bulundu.
Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 36’ncı hususu ile 38’inci hususu gereği masumiyet karinesinin ihlal edildiğine hükmetti. İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmak üzere de karar örneğinin ilgili mahkemelere gönderilmesi kararlaştırıldı.
“YARGI KARARI YOKSA HATALI DEĞİL”
Anayasa Mahkemesinin kararında, masumiyet karinesinin, Anayasa’nın 38’inci unsurunun dördüncü fıkrasında, “Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse hatalı sayılamaz.” halinde düzenlendiği anımsatıldı. Anayasa’nın 36’ncı unsurunda ise herkesin sav ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğunun belirtildiğine işaret edildi.
Anayasa’daki kelam konusu kararların, kişinin kabahat işlediğine dair katılaşmış bir yargı kararı olmadan hatalı olarak kabul edilmemesini garanti altına aldığı kaydedilen kararda, “Hiç kimse, suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar yargılama makamları ve kamu otoriteleri tarafından hatalı olarak nitelendirilemez ve hatalı muamelesine tabi tutulamaz” denildi.
“DENETİM MÜDDETİNCE KABAHAT İŞLEMEDİ”
Kararda, HAGB kararının, sanık hakkında mahkumiyet kararı kurmak olduğu, kararın açıklandığı ve sanığın belli bir mühlet kontrol altında tutulması manasına geldiği bildirildi. Sanığın, kontrol müddeti içinde kasıtlı bir cürüm işlemediği ve mahkemece öngörülen kontrollü hürlük önlemine uygun davrandığı takdirde ise mahkumiyet kararının ortadan kaldırıldığı kaydedildi.
“HÜKÜMLÜ SAYILAMAZ”
Sanığın müddeti içinde kelam konusu önlemlere uymaması halinde kararın açıklandığında ise bu kararın üst mahkemeler tarafından hukuka alışılmamış bulunabileceğine işaret edilen kararda, şu sözlere yer verildi:
“Yargıtay Hukuk Genel Şurası kararlarında, HAGB kurumunun niteliği değerlendirilmiş, HAGB kararı ile kurulan kararın belli bir müddet sanık hakkında karar tabir etmediği ve rastgele bir sonuç doğurmadığı belirtilmiştir. Tekrar sanığın bulunduğu hal üzere bırakıldığı, yargılanan kimsenin durumunda kaldığı ve yapılan yargılamanın süreksiz bir mühlet askıda kaldığı vurgulanmıştır.”
Gerekçede askı müddeti boyunca sanık sıfatı devam etse de kimsenin hükümlü sayılamayacağı belirtildi.
“MASUMİYETİNE GÖLGE DÜŞTÜ”
Yüksek Mahkemenin kararında, müracaatçının açtığı davaya bakan mahkemenin kararında, müracaatçının HAGB altında olduğunun belirtildiği, bu nedenle de müracaatçının masumiyetine gölge düşürüldüğü tabir edildi.
Kararda, şunlar kaydedildi:
“Bölge Yönetim Mahkemesi kararının münasebetinde kullanılan sözler ve ceza mahkemesinin açıklanması ertelenen kararına dayanılması nedeniyle müracaatçının ceza yargılanmasına mevzu hareketi işlediği ve hatalı olduğu inancının yansıtıldığı anlaşıldığından Anayasa’nın 36. ve 38. unsurlarında garanti altına alınan masumiyet karinesinin ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”
