Sosyal medya ve internet haberciliğine ait düzenlemeleri içeren Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 14 unsuru daha TBMM Adalet Kurulu’nda kabul edildi.
Teklifin kabul edilen hususlarına nazaran, internet haber siteleri de vadeli yayın tarifi kapsamına alınıyor.
İnternet haber sitesi, Bağlantı Lideri, İrtibat Başkanlığı, Basın Kartı Kurulu, medya mensubu, enformasyon görevlisinin tarifi da düzenlemede yer buluyor.
İnternet haber sitelerinde, faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, bağlantı telefonu ve elektronik tebligat adresi, yer sağlayıcısının ismi ve adresi, kendilerine ilişkin internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan direkt ulaşabileceği halde ve “iletişim” başlığı altında bulundurulacak.
İnternet haber sitelerinde bir içeriğin birinci sefer sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek formda içeriğin üzerinde belirtilecek.
Basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının süratli ve faal formda bildiriminin sağlanması emeliyle; periyodik yayınların çıkarılması için kaydedilmek üzere verilecek beyanname artık Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Basın İlan Kurumuna verilecek.
Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek.
BASIN İLAN KURUMU YAYIMIN DURDURULMASINI TALEP EDEBİLECEK
Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin karara uymaması halinde Basın İlan Kurumu 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini yahut gerçeğe muhalif bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin yerine getirilmemesi durumunda Basın İlan Kurumu internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti hedefiyle asliye ceza mahkemesine başvuracak. Mahkeme, en geç 2 hafta içinde kararını verecek.
Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ait hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun yahut ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına pürüz olmayacak.
İÇERİKLER 2 YIL BOYUNCA KORUMA EDİLECEK
İnternet haber sitesinde yayınlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere, doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış halde 2 yıl müddetle koruma edilecek.
Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu süreçlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zarurî olacak.
İnternet haber sitelerinde ziyan gören kişinin düzeltme ve yanıt yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL teması sağlanmak suretiyle, tıpkı puntolarla ve birebir halde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin tabiatıyla çıkarılması durumunda, düzeltme ve yanıt metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde birinci 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta mühletle yayımlanacak.
Basılmış eserler yahut internet haber siteleri yoluyla işlenen yahut bu kanunda öngörülen başka hatalarla ilgili ceza davalarının bir muhakeme kaidesi olarak, günlük müddetli yayınlar ve internet haber siteleri istikametinden 4 ay, öbür basılmış eserler tarafından 6 ay içinde açılması zarurî olacak. Bu müddetler basılmış yapıtların Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ait cürüm ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.
BASIN KARTI BAŞVURUSU, NİTELİĞİ VE TİPLERİ BELİRLENDİ
Teklifle basın kartı başvurusu, niteliği ve tipleri de belirlendi. Buna nazaran, basın kartı başvurusu Bağlantı Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik evrakı olarak kabul edilecek.
Basın kartı çeşitleri şu formda belirlendi:
– Misyona bağlı basın kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını,
– Vadeli basın kartı: Misyon alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Süreksiz basın kartı: Vazife alanı Türkiye’yi kapsamamakla birlikte süreksiz bir müddetle Türkiye’ye haber gayeli gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Hür basın kartı: Süreksiz bir mühletle çalışmayan yahut yurt dışında hür gazetecilik yapan medya mensuplarına verilen basın kartını,
– Daima basın kartı: En az 18 yıl mesleksel hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür uzunluğu verilen basın kartını tabir edecek.
KİMLER BASIN KARTI ALABİLECEK?
Basın kartı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, müddetli yayınların sahiplerine yahut hukukî kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare şurası liderlerine, medya kuruluşları ismine hareket eden ve vazife alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile vazife alanı Türkiye’yi kapsamamakla bir arada süreksiz bir müddetle Türkiye’ye haber hedefli gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında hür gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu işçisine, medya alanında faaliyet göstermeleri koşuluyla, sendikalar ile kamu faydasına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilebilecek.
Basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmesi, en az lise yahut dengi eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı yahut kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması kuralı aranacak.
Ayrıca basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü hususunda belirtilen mühletler geçmiş olsa bile; taammüden işlenen bir cürümden ötürü 5 yıl yahut daha fazla müddetle mahpus cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, itimadı berbata kullanma, palavra tanıklık, palavra yere yemin, iftira, hata uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, cürümden kaynaklanan malvarlığı kıymetlerini aklama hataları ile cinsel dokunulmazlığa karşı cürümler, kamu barışına karşı hatalar, anayasal tertibe ve bu tertibin işleyişine karşı cürümler, ulusal savunmaya karşı hatalar, devlet sırlarına karşı cürümler, casusluk cürümleri ve terör kabahatlerinden karar giymemiş olması gerekecek.
Kart talep edenlerde, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun mukavele yapması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması kuralı da aranacak.
Basın kartı talep eden müddetli yayın sahipleri yahut hükmî kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare konseyi liderlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında basın kartı alabilecek çalışanlarda, yabancı basın-yayın kuruluşlarında çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarından basın kartı talep edenler için bu karar geçerli olmayacak.
Sürekli ve özgür basın kartı talep edenler ile TRT aracılığıyla misyona bağlı basın kartı talep edenlerde ise ilgili kanun kararlarına uygun kontrat yapması ve zorlayan sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması koşulu aranmayacak.
Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına, medya kuruluşu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri, Memleketler arası İşgücü Kanunu uyarınca çalışma müsaadelerinin olması, bağlı bulundukları kuruluşun yönetim merkezinin bulunduğu ülkenin Türkiye’deki büyükelçilik, elçilik yahut konsolosluklarından aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri halinde, karşılıklılık aslı da gözetilerek Başkanlıkça basın kartı verilebilecek.
BASIN KARTI KOMİSYONU
Basın Kartı Kurulu 9 üyeden oluşacak. Komitede, Başkanlığı temsilen 2 üyenin yanı sıra emekçi sendikası halinde faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek bir üye ile irtibat fakültesi dekanları yahut basın kartı sahibi gazeteciler ortasından Başkanlıkça belirlenecek bir üye de yer alacak.
Üyelerin misyon müddeti 2 yıl olacak. Müddeti dolan üyeler tekrar seçilebilecek.
Komisyon; müracaat sahibinin niteliklerini, mesleksel çalışmalarını, yapıtlarını, mükafatlarını kıymetlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verecek.
Buna nazaran, basın kartı sahibinin, kanunda belirtilen niteliklere sahip olmadığının yahut bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde basın kartı İrtibat Başkanlığınca iptal edilecek.
Basın kartı sahibi, basın ahlak temellerine ters davranışlarda bulunması halinde ihlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak Basın Kartı Komitesi tarafından uyarılabileceği üzere basın kartının iptaline de karar verilebilecek.
