Kanada yer alan Waterloo Üniversitesi’nden Prof. Dr. Qing-Bin Lu, dünyanın tropik alanlarının üzerindeki ozon katmanında 1980’lerden bu yana beri gelişmekte olan ‘büyük’ bir delik bulduğunu duyurdu.
Lu’ya nazaran bu ozon katmanının varlığı, yeryüzüne ulaşan ultraviyole (UV) radyasyonunda artış yol açacak ve Dünya yüzey alanının yüzde 50’sini etkileyerek etrafa yıkıcı ziyanlar verecek.
Lu, AIP Advances isimli bilimsel mecmuada yayınlanan çalışmada, “Bu bulguların gezegen fiziği, ozon katmanının incelmesi, global ısınma ve insan sıhhatini açısından değerli sonuçları olacak” diye yazdı.
BİLİM DÜNYASINDA TARTIŞMA YARATTI
Ancak, herkes Lu’nun bulgularının hakikat olduğuna ikna olmuş değil. Lancaster Üniversitesi’nden Dr. Paul Young, ‘Yazarın kozmik ışınlardan oluştuğunu önerdiği bir ‘tropikal ozon deliği’ yok.
Lung,, mutlak değişikliklerden çok ozon katmanındaki yüzdelik değişikliklere bakıyor. Farklı bir formda, makalesi atmosferin tüm bölgelerindeki ozon eğilimlerini araştıran ve belgeleyen geniş literatürden de yararlanmıyor” dedi.
Ozon katmanı, Dünya atmosferindeki ikinci katman olan stratosferde bulunan doğal bir gaz katmanına deniliyor. Ozon katmanı Güneş’ten gelen ultraviyole ışınlardan oluşan UV-B ve UV-C üzere ziyanlı ışınları tutuyor. Ozon katmanının bu fonksiyonu hayati açıdan çok değerli bir rol oynuyor, zira UV-B ve UV-C ışınları ölümcül.
MONTREAL PROTOKOLÜ HAKKINDA
1970’li yıllarda, deodorant ve böcek ilacı aerosollerde kullanılan CFC ismi verilen kimyasalların ozon katmanına ziyan verdiği görüldü. 16 Eylül 1987 tarihinde ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 196 ülke, ozon katmanının incelmesinden sorumlu çok sayıda hususun üretimini evreli olarak durdurarak ozon katmanını korumak için Montreal Protokolü imzalandı. Geçtiğimiz yıllarda, Antarktika üzerindeki ozon katmanının toparlandığı ve Montreal Protokolü’nün sonuç verdiği görüldü.
Ancak Lu’nun çalışması, tropiklerin çabucak üzerinde tüm yıl boyunca açık kalan bir delik olduğu konusunda uyardı.
Lu, “Tropikler gezegenin yüzey alanının yarısını oluşturuyor ve dünya nüfusunun yaklaşık yarısına mesken sahipliği yapıyor. Tropik ozon deliğinin varlığı büyük bir global kaygıya neden olabilir. Ozon katmanının incelmesi, insanlarda cilt kanseri ve katarakt riskini artırabilen, ayrıyeten insan bağışıklık sistemlerini zayıflatabilen, ziraî üretkenliği azaltan ve ekosistemleri olumsuz istikamette etkileyen, yer düzeyindeki UV radyasyonunun artmasına neden olabilir” diye konuştu.
